Ислом оламида катта нуфузга эга бўлган имом, фақиҳ, калом илмининг мотуридийлик ақидавий мазҳаби асосчиси Абу Мансур Муҳаммад ибн Муҳаммад ибн Маҳмуд Ҳанафий Мотуридий Самарқандий бўлиб, у Самарқанднинг Мотурид қишлоғида таваллуд топган. Туғилган йиллари ҳақида тарихий манбаларда қатъий маълумот йўқ, лекин тақрибий ёки тахминий саналар берилган. Масалан, унинг аббосий халифалардан …
Batafsil
Мотуридийлик Имом Абу Ҳанифа қарашларининг Абу Мансур Мотуридий (ваф. 333/944 й.) томонидан ривожлантирилиб, тизимлаштирилган ва асос солинган ақидавий мазҳабдир. Бунга кўра, мотуридийлик ва ҳанафийлик ўртасида жуда яқин алоқа мавжуд. Шу билан бирга мотуридийликнинг асоси ҳанафийлик экани борасида уламолар якдил фикрдалар. VIII аср бошидан эътиборан ҳанафийлик Хуросон, айниқса, Самарқанддан тортиб Мовароуннаҳрнинг барча …
Batafsil
Мустақилликка эришганимиздан кейин юртимизда кўплаб соҳаларда ислоҳотлар ўтказилди. Аждодларимиздан қолган буюк меросни ўқиб-ўрганиш, илмий таҳлил қилиш, муқаддас қадамжоларни қайта тиклаш каби эзгу мақсадлар ила қилинаётган ишларнинг саноғига етиш қийин. Ана шундай эзгу ва хайрли ишлардан бири Марказий Осиёнинг буюк алломаларидан бири ҳисобланган ватандошимиз Ҳофизиддин Абу Баракот Абдуллоҳ ибн Аҳмад ибн …
Batafsil
Бағрикенглик ўзгаларнинг хулқ-атвори, турмуш тарзи, фикр-мулоҳазалари, гап-сўзлари, ҳис-туйғулари, эътиқоди, ҳаракатларига нисбатан сабр-тоқатли, чидамли бўлишни англатади. Луғатларда бағрикенглик «толерантлик» (лот.: “тоlегапtio” – матонат-чидам, сабр-тоқат) тушунчасининг синоними сифатида ишлатилади. Бағрикенглик – ўзгаларга нисбатан меҳр-мурувватли, ғамхўр, сахий, кенг феълли бўлган маънавий фазилатларга эга кишиларни ифодаловчи тушунчадир. Россияда чоп қилинган социологик луғатда толерантликка қуйидагича …
Batafsil
Мовароуннаҳрда ҳанафия ақидасининг тарқалишида ўзига хос ўрин тутган олим Абу Наср Иёдий ўша даврдаги “Дорул Жузжония” мактаби вакилидир. Лекин кўпгина манбаларда “Дорул Иёдия” ақидавий мактабини янглиш равишда унинг номи билан боғлайдилар. Аслида, “Дорул Жузжония”да Абу Наср ал-Иёдийдан аввалроқ бир қанча олимлар фаолият олиб борганлар. Жумладан, Абу Сулаймон Мусо ибн Сулаймон …
Batafsil
Инсониятнинг маънавий қиёфасини юксалтириш ва ахлоқий фазилатларни ривожлантиришда фалсафа фанининг ўрни беқиёсдир. Хусусан, фалсафий тафаккур тарихи тизимида ўзига хос ўринга эга бўлган, дурдона асарлари билан диний ва дунёвий илмлар тараққиётига муносиб ҳисса қўшган Шарқ алломаларининг бебаҳо маънавий меросини бутун дунё тан олиб, юксак эътироф этмоқда. Мамлакатимиз Президенти таъкидлаганидек: “Ислом олами …
Batafsil
Ислом фиқҳига оид китобларда Қорахонийлар даврида Самарқандда илмий фаолият олиб борган машҳур алломалардан бири Имом Али Суғдий (ваф. 461/1069) ҳақида маълумотлар мавжуд бўлиб, у салаф имомларнинг охиргиларидан бўлгани қайд этилади. Шундай бўлса-да, Имом Али Суғдий номи кўпчиликка номаълум бўлиши табиий. Тарихий манба ва тадқиқотларда[1] у ҳақидаги маълумотлар тарқоқ ҳолда учрайди. …
Batafsil
Ҳофиз Садафий XI-XII асрларда ҳадис ровийлари ва ҳофизларининг ўзига хос билимдонларидан бири бўлган. У “Саҳиҳул Бухорий”ни ўз устози Абул Валид Божий ривояти асосида оққа кўчирган. У Абу Зарр Ҳаравийдан, у Фирабрийдан, у Бухорийдан ривоят қилган. Тўлиқ исми – Қози Ҳофиз Абу Али Ҳусайн ибн Муҳаммад ибн Фирруҳ ибн Ҳаййун Садафий …
Batafsil
Илм-фан тараққиётида хоразмлик олимларнинг хизмати катта бўлган. Бу юртнинг етук мутафаккирлари илмнинг турли соҳаларида самарали ижод қилган. Шундай зотлардан бири Маҳмуд ибн Муҳаммад Хоразмийдир. Унинг тўлиқ исми – Маҳмуд ибн Муҳаммад ибн Аббос ибн Арслон Мазҳариддин Хоразмий. Ибн Аббосий номи билан ҳам танилган. 1099 йилнинг август ойида Хоразмда туғилган. Аллома …
Batafsil
География соҳасида Ҳамдуллоҳ Муставфи Қазвиний (1282-1350) ва Абдурашид Салоҳ ибн Нури Бакуви (1360-1430) географик асарларининг моҳияти ва далилларининг аниқлиги билан машҳур бўлган. Бу асарлар орасида Ҳамидуллоҳ Қазвинийнинг “Кўнгил нашъаси” номли асари алоҳида аҳамиятга эга. Машҳур сайёҳ, географ, иқлимшунос Абдурашид Салоҳ ибн Нури Бакувийнинг “Китоб таяхис ал-асар ва ажойиб ал-Малик ал-Қаҳҳор” …
Batafsil
Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi bukhari.uz