ҲАДИС

Пайғамбарлар нубувват сифатларидан ташқари, уларга эргашиш ва ўрнак бўлиш учун инсон сифатидаги хусусиятларга ҳам эгадирлар. Бу инсоний ўзига хослик билан келадиган масъулиятлардан бири эса турмуш тарзларини идора қилишдир. Аллоҳ юборган пайғамбарларнинг ҳам турмушларини таъминлашлари учун касб-ҳунарлари бўлган. Бир нечта мисол келтирсак: Идрис (а.с.) тикувчилик[1], Ҳуд (а.с.) ва Солиҳ (а.с.) савдо …

Инсон бошқаларга муҳтож бўлмаслиги ва ризқини таъминлаши учун ҳалол меҳнат қилиши ва бирор касб-ҳунарга эга бўлиши керак. Биз ҳам ўз тадқиқотимизда яшаган асрларида ҳадис илми билан шуғулланган баъзи муҳаддисларнинг кундалик ҳаётда қандай ҳунар билан шуғулланиб ризқ топганлари ҳақида маълумот беришга ҳаракат қилдик. Тадқиқотимиз мақсади касбга эга бўлган муҳаддисларни мақташ ёки …

(Бир ҳадис шарҳи) Динимиз инсон шахсиятини шакллантиришда ақлга таяниш, одамларга кўр-кўрона тақлид қилмаслик, ҳар бир чақириққа эргашиб кетавермай мулоҳаза билан иш кўришни муҳим омиллардан деб билади.  عَنْ حُذَيْفَةَ، قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ‏ «‏ لاَ تَكُونُوا إِمَّعَةً تَقُولُونَ إِنْ أَحْسَنَ النَّاسُ أَحْسَنَّا وَإِنْ ظَلَمُوا ظَلَمْنَا وَلَكِنْ وَطِّنُوا …

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак ҳадислари ҳар бир мусулмон учун Қуръони карим оятлари каби муҳим аҳамиятга эга. Аммо ҳадисларни тўғри таржима қилиш, маъносини таҳлил қилиб, моҳиятини тўғри тушунишга ҳамманинг ҳам илмий салоҳияти етарли эмас. Шу сабабли ота-боболаримиз шаръий масалаларга доир ечимларни оят ва ҳадислардан мустақил равишда ўзлари олишга интилмаган. Аксинча, …

(Бир ҳадис шарҳи) Жарир ибн Абдуллоҳ: “Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга намозни тўкис адо этиш, закот бериш ва ҳар бир мусулмонга хайрихоҳ бўлишга байъат қилдим”, деди. * * * Бу ривоятда Жарир ибн Абдуллоҳ розияллоҳу анҳунинг гаплари келтирилган. Унда ислом арконларини бажариш билан бирга инсонларга хайрихоҳ бўлиш лозимлиги айтиб ўтилган. …

(Бир ҳадис шарҳи) Эзгуликка иштиёқманд бўлиш ва саъй-ҳаракат қилиш яхши хислатлардан ҳисобланади. Хайру баракага эришиш одамларнинг энг кўп кутадиган мақсадларидан биридир. Барака Яратганнинг энг буюк инъоми бўлиб, унга итоат қилиш билан эришилади. عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: الْبَرَكَةُ مَعَ أَكَابِركُمْ. Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят …

(Бир ҳадис шарҳи) Маънисиз тортишув ўзаро муносабатни бузади. Ёлғончилик мўмин-мусулмонга хос бўлмаган иллат. Чиройли хулқ эса инсонни дунё ва охиратда юксак даражага кўтаради. Одамлар орасида меҳр-муҳаббатни оширади. Жамиятда тинч-тотувлик ҳукм суришига сабаб бўлади.   عَنْ أَبِى أُمَامَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- أَنَا زَعِيمٌ بِبَيْتٍ فِى رَبَضِ …

Бир ҳадис шарҳи Ҳақиқий мусулмон қўшнисига эътиборли бўлиб, унинг ҳақ-ҳуқуқларини адо этади. Динимиз қўшнига яхшиликни савоб ва фазилатли амаллардан, ёмонлик қилишни эса гуноҳ қилиб белгилаб қўйган. عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ قَالَ: قِيلَ لِلنَّبِيِّ : يَا رَسُولَ اللهِ، إِنَّ فُلَانَةً تَقُومُ اللَّيْلَ، وَتَصُومُ النَّهَارَ ، وَتَفْعَلُ، وَتَصَدَّقُ، وَتُؤْذِي جِيرَانَهَا بِلِسَانِهَا. فَقَالَ رَسُولُ …

(Бир ҳадис шарҳи) Динимиз одамларни ҳалол ризқ топишга чақиради. Савобли ишнинг ажрини баён этади. Барча жабҳаларда ҳаром қилинган нарсалардан фойдаланишдан огоҳлантиради. عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ رضى الله عنه عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ  يَأْتِى عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ ، لاَ يُبَالِى الْمَرْءُ مَا أَخَذَ مِنْهُ أَمِنَ الْحَلاَلِ أَمْ مِنَ الْحَرَامِ. …

Инсон ҳаётида ҳар доим бажариши керак бўлган ишлар борки, баъзан одамлар бунга эътибор бермайди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бир ҳадиси шарифда улардан бештасига алоҳида урғу берганлар. عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدُ اللهِ قَالَ: قَالَ رَسَولُ اللهِ صلى الله عليه و سلم: «إِيَّاكُمْ وَالسَّمَرَ بَعْدَ هُدُوءِ اللَّيْلِ، فَإِنَّ أّحَدَكُمْ لا يَدْرِي مَا …