АЛЛОМАЛАР

Ҳадис (الحديث‎) – яъни: жаноб пайғамбаримиз Муҳаммад (с.а.в.) нинг айтган сўзлари ва қилган амаллари тўғрисида етказилган хабарлардир. Уларда мусулмонлар жамоалари турмушининг турли диний – ҳуқуқий жиҳатлари ўз аксини топган. Ҳадисларда аслида жаноб пайғамбаримиз Муҳаммад (с.а.в.) нинг сўзи, яъни: қавли; бирор нарсага муносабати, хайрихоҳ ёки хайрихоҳ эмаслиги, қарори, яъни: тақрири; хулқ-атвори; …

Мавлоно Ўзбек хожа Шаҳрисабзий XVIII асрнинг иккинчи ярмида таваллуд топган. У илм ўрганиш мақсадида Ҳиротнинг Каррух шаҳарчасидаги Ислом шайх мадрасасига боради. Бу пайтда Ислом шайх даргоҳида қирқ минг муриду шогирдлар таълим-тарбия олаётган эди. У узоқ вақт пирга хизмат қилгач, устози Ислом шайх одатий шогирдларини синовдан ўтказади. Ислом шайх Қуръони оятларидан …

Имом Жавзийнинг асл исмлари Абул Фараж Абдурраҳмон ибн Абул Ҳасан Али ибн Муҳаммад ибн Али ибн ал‑Жавзий ал‑Қураший ат‑Тамимий Ҳанбалий бўлиб, “Жамолиддин” лақаби билан танилган. У киши Имом, Аллома, Ҳофиз, Ироқ диёри олими ва таниқли воиз ва муфассир ҳамда илм-фаннинг турли йўналишларида ёзилган кўплаб асарлар муаллифидир. Айрим манбалар[1]да зикр қилинишича, …

Абу Мансур ал-Мотуридий сунний эътиқодидаги икки йирик оқимлардан бири бўлмиш Мотуридийа оқимининг асосчиларидан ҳисобланади.  Унинг ҳаёти ҳақида маълумотлар жуда оздир. Тўлиқ номи Абу Мансур Муҳаммад ибн Муҳаммад ибн Маҳмуд ал-Ҳанафий ал-Мотуридий ас-Самарқандийдир. Буюк калом имоми ва фиқҳ олими асли Самарқанднинг Мотурид қишлоғидан (ҳозирги Жомбой туманида жойлашган) бўлиб, унинг тахаллуси шу …

Дарвеш шайх Азизоннинг Муҳаммад Тоҳир ва Муҳаммад Мўмин исмли ўғиллари бўлганлиги манбаларда қайд этилган. Муҳаммад Тоҳир ва Муҳаммад Мўмин ҳасабда ҳам насабда ҳам ака-ука эдилар. Оталари каби Алиобод мавзеида таҳсили илм ҳосил қилиб, мазкур ҳудуд яссавия шайхларидан рухсат олиб, ўз замонларида камолга етган саодат манбаи бўлганлар. Муҳаммад Тоҳир шайх – …

Ҳар бир ўзбек фарзанди “етти авлод”ини билиши, айниқса, ўзининг насабномаси-шажараси ва унинг тарихини билиши муҳим ва долзарбдир. Шундан келиб чиқиб тадқиқотимиз асосий обьекти бўлган Дарвеш шайх Азизоннинг устоз-шогирдлик ва насл-насаб занжирини ўрганиш унинг тарихи, фаолиятини ўрганиш учун муҳим аҳамият касб этади. Бошқа жиҳатдан тарихнинг ёрдамчи соҳаси бўлган генеалогия фани учун …

IX-X асрларда Бужайрий нисбаси билан танилган бир қанча алломалар самарали ижод қилганлигини кўплаб манбаларда учратиш мумкин. Уларнинг бири Абу Ҳафс Бужайрий бўлиб, у зотнинг тўлиқ исми Абу Ҳафс Умар ибн Муҳаммад ибн Бужайр ибн Ҳозим ибн Рошид Ҳамадоний Хушуфағоний Самарқандий Бужайрийдир. У зот ҳадис илмининг амири Имом Бухорий ҳазратлари билан …

Бу зиёратгоҳ ҳозирда Жомбой ва Пайариқ туманлари чегарасида жойлашган, Булунғур ва Мирзаариқ атрофидаги Довчарариқ мавзесида, маҳаллий халқ тилида “Яканчик”, деб юритилади. Хўп, бу улуғ даргоҳ бугунги кунда “Яканчик” номи билан аталиб, маҳаллий халқ эътирофида турли кўринишларда талқин этиб келинган. Жумладан, “Якон шайх”, “Якум шайх”, “Яканшик” “Яканчик”, … каби. Изланишлар натижасида …

Тасаввуф намояндаларидан бири Дарвеш шайх азизон Алиободий зиёратгоҳи ҳозирги Самарқанд вилояти Пайариқ тумани Дарвишиқ номли қишлоқ ҳудудига жойлашган. Кўпчилик “Дарвишиқ” этимологиясига беихтиёр эътибор қаратади ва унинг мазмун-моҳиятини англашга интилади. Дарвишиқ – аслида машҳур сўфий, жаҳрия сулукининг забардаст намояндаларидан бири ҳисобланган Мавлоно Дарвеш шайх азизон Алиободий исмининг халқ тилида ўзгариб кетган …

Фазлуллоҳ Абуллайсий буюк фақиҳ Абу Лайс авлодидан бўлиб, унинг тўлиқ исми Хожа Жалолиддин Фазлуллоҳ Абулайсий (Фазлуллоҳ ибн Абдулвоҳид ибн Абулайс Самарқандий). Аллома Темурийлар даврида фаолият олиб борган машҳур кишилардан ҳисобланган. Алломанинг қачон туғилган санаси ҳақида аниқ маълумотлар йўқ. Тахминан 1470 йил атрофида вафот этган. Аллома фалсафа, фиқҳ ва араб тили …