АЛЛОМАЛАР

Ҳадис илми фақатгина ҳадисларни тўплаш, ровийлар ҳақида сўз юритиш, ҳадисларни саҳиҳ ва саҳиҳ эмасга ажратишдангина иборат бўлмай, балки бутун бир дин илмидир. Ҳадисларни илдиз-илдизигача ўрганган киши муҳаддисгина бўлиб қолмайди, балки муҳаддис, муфассир, фақиҳ, ақоид илми билимдони, луғат илми мутахассиси ва боринки, ислом илмларининг барча жабҳаларини ўзида мужассам этади. Имом Бухорий …

Мовароуннаҳрнинг кўзга кўринган Бухоро, Самарқанд, Насаф, Термиз, Хоразм каби шаҳарлардаги маданий ҳаёт ва ҳукмронлик қилган сулолаларнинг илм-маърифатга бўлган иштиёқи ва бу марказлашган шаҳарлардаги илмий муҳит ўз даврининг машҳур алломаларини жамлади. Ҳамда турли соҳаларга оид мактаблар ташкил этилиб, каломшунос, муҳаддис, фиқҳшунос олимларни етишиб чиқишига туртки бўлди. Бугунги кунда Хўжа Исмоил шаҳарчаси …

Мустақилликка эришганимиздан сўнг барча соҳалар қатори илм-фан ва диний қадриятларимизга ҳам юксак эътибор қаратила бошланди. Бир қанча илмий-маданий марказлар ташкил қилиниб, аждодларимиз қолдирган бой илмий меросларни ўрганишга имконият яратилди. Улар қолдириб кетган бу илмий асарлар тадқиқ қилиниб, ўз она тилимизга таржима қилина бошлади. Бундай мисолларни кўплаб келтиришимиз мумкин: Марғинонийнинг “Ҳидоя” …

“Муснади Анас ибн Молик (Жузъ фи ривояти Анас ибн Молик ъан Росулиллаҳи би иснадин ваҳид)”. Бу асарида муаллиф устози Носириддин ал-Ўшийдан ривоят қилган Анас ибн Молик ривояти билан келган 300 га яқин ҳадисни 38 бобга бўлиб тасниф қилган [27: 230]. Ушбу асар бизгача етиб келган [28]. “Жавоҳирул аҳком фил фиқҳ” …

Абу Бакр Муҳаммад ибн Фазл Каморий Бухорий, Ҳанафий — фозил инсон бўлган. Унинг асарларидан “Ал-Фавоид фил фиқҳ” (Фиқҳ ҳақидаги фойдали маслаҳатлар)[1] маълумдир. Муҳаммад ибн Фазл Бухоронинг Қумор қишлоғида туғилган. У асосий илмни Абдуллоҳ Субазмунийдан олган. Абдулҳай Лакнавий ўзининг “Ал-Фавоид ал-баҳиййа фий тарожим ал-ҳанафиййа” китобида Муҳаммад ибн Фазл Бухорийнинг фиқҳ илмини …

Асар тўлалигича анъанавий ислом қарашларига мос бўлиб, унда ким бўлишидан қатъий назар, барча инсонлар умри давомида дуч келадиган ҳаётий муҳим масалалар мўътадил ҳанафий мазҳаби асосида тўлиқ ёритиб берилган. Шу билан бирга муаллифнинг фиқҳ илмининг нақадар буюк мавқега эга эканлиги борасида қарашлари ҳаққоний далиллар асосида баён этилган. Банд бўйича хулосалар: Абу …

Шайх Абу Мансур Мотуридий сунний эътиқодидаги икки йирик таълимотлардан бири бўлмиш, Мотуридия таълимотининг асосчиларидан ҳисобланади. Унинг тўлиқ исми Муҳаммад ибн Муҳаммад ибн Маҳмуд Ҳанафий Мотуридий Самарқандийдир. Буюк мутафаккир калом имоми ва фикҳ олими, тахминан 870 йилда ҳозирги Самарқанд яқинидаги Мотурид қишлоғида туғилиб, 944 йилда вафот этган. У Самарқанднинг Чокардиза қабристонига …

Айни вақтда Марказий Осиёда яшаб, ижод этган ислом тамаддуни ва жаҳон цивилизацияси тараққиётига катта ҳисса қўшган олимлар ва мутафаккирларнинг ҳаёти ва маънавий меросини ўрганиш, тадқиқ этиш ва уларни жамоатчиликка кенг етказиш масаласи давлат сиёсати даражасига кўтарилган ва жадал ислоҳатлар олиб борилаётган йўналишлардан бири бўлиб, айни шу вазифаларни амалга ошириш мақсадида …

Абу Бакр Зайнуддин Розийнинг нодир асарларидан бири “Туҳфату-л-мулук” (“Ҳукмдорларга совға”) асари бўлиб, уни ҳанафий мазҳаби йўналишда яратилган кенг қамровли манбалардан бири сифатида баҳолаш мумкин. Зеро, унда шариат аҳкомлари ёритилиши баробарида барча замонларда ҳам актуал бўлиб қолган муаммоли масалалар ечими келтирилиши жараёнида бу каби ҳолатларга ҳам муайян даражада баҳо берилган. “Туҳфату-л-мулук” …