ҲАДИС

Ислом дини таълимотлари ва қонунлари инсонларнинг дунё ва охират саодатига эришиши учун Парвардигори билан алоқасини тўғрилашга қаратилган. Шу билан бирга, ислом одамларнинг бир-бири билан муносабатларини тартибга солувчи ҳукмларни жорий қилган, токи жамиятда биродарлик ва меҳр-оқибат устувор бўлсин. Бунга унинг ҳар бир аъзоси ўзининг шахсий фойдаси каби бошқаларнинг ҳам манфаатини кўзласагина …

Имом Бухорий ўзининг шоҳ асари бўлмиш “Саҳиҳул Бухорий”ни жамлашда барча жиҳатларни эътиборга олган. Дейлик, бу тўпламдан фиқҳ ё калом илми мутахассислари ҳам, ёки ақида уламолари ҳам кенг фойдаланади. Яъни, ҳар бир соҳа вакили ундан ўзига фойда олади. “Саҳиҳул Бухорий” билан танишган киши Имом Бухорий бу асарни ёзишда оддий инсонларни, яъни …

Насиҳат кишини нотўғри, хато йўлдан тўғри йўлга, залолатдан ҳидоятга олиб чиқувчи омилдир. Шу сабабли инсон тойилиш ва хатолардан, жамият эса ахлоқсизлик ва ижтимоий тубанликдан сақланади. Насиҳат сабаб мўмин-мусулмонлар бу муқаддас динда қоим туради. Имом Бухорийнинг ушбу мавзуга оид “ал-Адабул муфрад” асарида келтирган бир ҳадисининг шарҳига тўхталиб ўтамиз: ٨ – حَدَّثَنَا …

(Бир ҳадис шарҳи) Имом Бухорийнинг “Саҳиҳул Бухорий” тўпламида келган ҳадислар ҳаётнинг барча жабҳаларини қамраб олади. Шулардан бири одамлар орасида саломни ёйиш ҳақидаги ҳадисдир. Уламолар ушбу ҳадиси шарифни қандай шарҳлаганини ва унда баён этилган ижтимоий масалаларни ўрганамиз. عن البراء بن عازب رضى الله عنهما قال: أمرنا النبى صلى الله عليه وسلم …

Бир ҳадис шарҳи Махлуқотларни яратган Аллоҳ таоло уларни ёлғиз ташлаб қўймай, балки раҳмат элчиларини юборди. Пайғамбарларнинг вазифаси одамларни жаҳолат зулматидан илм ва имон нурига чиқаришдан иборат бўлган. Улар ношукрлик қилган бандаларни Аллоҳнинг азобидан огоҳлантирган ва мўминларга Унинг мукофоти ҳақида хушхабар берган. Бу элчиларнинг охиргиси Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам бўлиб, …

(Бир ҳадис шарҳи) “Саҳиҳи Муслим”да Оиша розияллоҳу анҳонинг: “Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам кўксимга оғритадиган қилиб туртиб қўйдилар”, деган сўзлари келган. Исломга ғарази бўлган баъзи кимсалар ушбу ҳадисни Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга таъна қилиш учун ишлатади. Ваҳоланки, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳеч қачон бирор кишига қўл кўтармаганлар. Набий соллаллоҳу алайҳи …

(Саҳиҳул Бухорий, Имон китоби, 4-боб, 10-ҳадис) عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ عَمْرٍو ؛ قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللهِ  صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : «الْمُسْلِمُ مَنْ سَلِمَ الْمُسْلِمُونَ مِنْ لِسَانِهِ وَيَدِهِ ، وَالْمُهَاجِرُ مَنْ هَجَرَ مَا نَهَى الله عَنْهُ » رواه البخارى. متفق عليه Абдуллоҳ ибн Амр[1] розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ …

Муқаддас ислом динида жамиятнинг ҳар бир қатламига алоҳида эътибор билан қаралади. Катта ёки кичик бўлсин, эркак ёки аёл бўлсин, ҳар бир инсон ҳурмат-эҳтиромга лойиқдир. Барча жамиятларда шундай одамлар борки, болалигидан тақдир тақозоси билан ота-онаси, яъни боқувчисидан ажралиб, етим қолади. Халқ орасида ота-онаси вафот этиб, ёлғиз қолган бола “чин етим”, онаси …

Абдураҳмон ибн Абу Бакра розияллоҳу анҳу отасидан ривоят қилади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Сизларга энг катта гуноҳларнинг хабарини берайинми?” дея уч бор такрорладилар. Биз: “Бош устига (қандай яхши бўларди), ё Расулуллоҳ!” дедик. У зот алайҳиссалом: “Аллоҳ таолога ширк келтириш, ота-онага оқ бўлиш, деганлари ҳолда суяниб турган жойларида ўтириб қолдилар …

وَعَنْهَا أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «إِنَّ اللهَ رَفِيقٌ يُحِبُّ الرِّفْقَ، وَيُعْطِي عَلَى الرِّفْقِ مَالاَ يُعْطِي عَلَى العُنْفِ وَمَا لاَ يُعْطِي عَلَى مَا سِوَاهُ». رَوَاهُ مُسْلِمٌ. Ойша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Албатта, Аллоҳ таоло мулойимликни яхши кўрадиган Ҳалим зотдир. У мулойимлик (соҳибига)ка қўполлик ва …