ALLOMALAR

Shayboniylar (1500-1599) davri ilm-maʼrifat va madaniyatda temuriylar (1370-1500) davomchilari boʻlib, ular davrida ham Buxoro va, aytish mumkinki, Movarounnahr diyori butun islom olamida oʻz shon-shuhratini yoʻqotmagan edi. Masalan, Buxoroda XVI asrda paydo boʻlgan va ilmiy faoliyat yurita boshlaganiga bugun 500 yil boʻlgan “Mir Arab” madrasasi ilk davridanoq butun islom olamida shuhrat …

Islomiy fanlarning tarkibiy qisimlaridan biri – fiqh – islom huquqining sohalaridan biri boʻlgan islom xalqaro huquqining alohida sohasi va fan  sifatida shakllanishiga va rivojlanishiga XI-XII asrlarda Movarounnahrda yashab ijod etgan   Shamsu-Aimma Abu Bakr Muhammad ibn Ahmad ibn Abu Sahl as-Saraxsiy (1004-1096),  Alovuddin Abu Bakr ibn Maʼsud Abu Bakr Kosoniy (1191 …

Mustaqillikning ilk kunlaridanoq milliy qadryatlarimiz bilan birga, yurtimizdan chiqqan allomalarning ulugʻ nomlari qayta tiklashga davlatimiz tomonidan katta eʼtibor berilmoqda. Yurtimiz allomalari jahon tamadduniga beqiyos hissa qoʻshganini butun dunyo tan olmoqda. Movarounnahr faqihlarning aksariyati Buxoro va Samarqand shaharlarida toʻplangan edi. Lekin, ularning safi turli viloyatlardan kelgan yangi kuchlar hisobiga toʻlib borgan. …

Hakim Termiziyning fiqhga oid qarashlarini furuʼ va usul al-fiqh kesimida koʻrib chiqish muhim hisoblanadi. Zero, uning hanafiy fiqhiga oid oʻziga xos qarashlari fiqh ilmi taraqqiyotida munosib oʻrin tutgan. Termiziy fiqh mavzusiga doir bir qancha kitob va risolalar taʼlif etgan. Ammo uning fiqhga doir asarlari anʼanaviy fiqhiy asarlardan uslub, bayon, maqsad, …

Allomaning toʻliq ismi Ali ibn Usmon ibn Muhammad ibn Sulaymon Sirojuddin al-Fargʻoniy at-Taymiy al-Hanafiy al-Moturidiydir. Tugʻilgan yili nomaʼlum. 575/1173 yilda vafot etgan. Ali ibn Usmon al-Fargʻoniy hanafiy mazhabi uchinchi daraja mujtahidi “mujtahid fi-l-masoil” (baʼzi oʻrinlarda taxrij ulamolari) darajasiga erisha olgan kam sonli fargʻonalik faqihlardan sanaladi. Mahmud ibn Sulaymon al-Kafaviy “Kataib …

Toʻliq ismi Shayx Sulaymon ibn Husayn ibn Muhammad ibn Shalabiy al-Jamzuriy. Afandiya kunyasi bilan mashhur boʻlgan bu kishi 1160-hijriy yillar (1747- milodiy) robiʼul avval oyida Jamzur shahrida ziyoli oilada duyoga kelgan. Jamzur shahri hozirgi kunda Misrning Tonto shahridan 7-8 km uzoqlikda joylashgan. Hijriy XII asrning eng katta Qurʼon ulamolaridan biri …

Movarounnahrda ijod qilgan mashhur hanafiy ulamolaridan biri alloma Abu Lays Samarqandiy hayoti va ilmiy faoliyati yurtimiz va chet el tadqiqotchilari tomonidan keng tadqiq etilgan. Mazkur tadqiqotlarning katta qismida olimni mashhur faqih va mufassir sifatida berilgan. Ushbu maqolada Abu Lays Samarqandiyning kalom ilmiga ilmiy merosini oʻrganishga alohida ahamiyat berilgan. Samarqandiyni hanafiy-moturidiy …

Mamlakatimizda amalga oshirilayotgan yangilanish jarayoni ijtimoiy hayotning barcha jabhalarini tobora koʻproq qamrab olmoqda. Bunda xalqimizning asrlar davomida shakllangan maʼnaviy qadriyatlarini tiklash, uzoq va yaqin tarixdagi madaniy-adabiy merosni mustaqillik mafkurasi asosida oʻrganishga katta ahamiyat berilmoqda. Zero, Prezidentimiz Sh.M.Mirziyoyev taʼkidlaganidek: “Yurtimizda dunyo adabiyotining bebaho mulki boʻlgan ming-minglab asarlar tarjima qilinib, kitobxonlar qalbidan …

Maʼlumki, zaminimizdan juda koʻplab allomalar, muhaddislar, faqihlar, shu bilan birga, yozuvchi va shoirlar yetishib chiqqan. Ana shunday adib va shoirlardan biri Shavqiy Kattaqoʻrgʻoniydir. U 1785 yili Kattaqoʻrgʻon tumanidagi Alijon qishlogʻida tavallud topgan. Asl ismi – Abulqosim ibn Muhammad Sharif. Alloma dastlabki taʼlimni oʻzi tugʻilib oʻsgan qishlogʻida oladi. 1815 yili Buxoroning …

Oʻrta asr Sharq mutafakkirlari jamiyat, uning vujudga kelishi, shakllanishi va vazifalari haqida koʻpgina asarlar yozib qoldirgan. Shu jumladan, Abu Rayhon Beruniyning (973-1048) ilmiy merosida ham jamiyatning vujudga kelishi va evolyutsiyasining tahlil etilganini koʻrishimiz mumkin. Beruniy jamiyat tuzilishining unsurlari orasidagi munosabat va aloqalarni koʻrsatib, ularni ijtimoiy hayotdagi rolini aniqlagan. Mutafakkir kishilik …