ALLOMALAR

Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.Mirziyoyev Toshkent shahrining qadimiy va moʻtabar maskani – Hastimom dahasida barpo etilayotgan Islom sivilizatsiyasi markazi binosi bilan tanishib, uning asosiy peshtogʻini qurishda Samarqanddagi Ulugʻbek madrasasidan andoza olish kerakligi haqida gʻoyat muhim taklifni ilgari surdilar. Ushbu taklifning tarixiy ahamiyatini anglash uchun sulton Ulugʻbek hayoti va ilmiy merosini chuqur …

Islom dini manbasining birinchisi Qurʼoni karim boʻlsa, ikkinchisi hadisi sharifdir. Dinimizda har ikkala ilmni oʻrganishga birday targʻib etilgan. Chunki, hadislar oʻzi mustaqil manba sifatida eʼtirof etilgan boʻlsada, Qurʼon oyatlarining tafsiri (sharhi) hisoblanadi. Shuning uchun, dunyoning yetuk olimlari har asrda bu ilmni oʻrganib, uning rivoji uchun oʻz hissalarini qoʻshishga harakat qilib …

Abdulhay Laknaviy sanab ado qilib boʻlmaydigan darajadagi shogird va tinglovchilari bilan ajralib turadigan allomadir. U hofizasi kuchli, ziyrak va teran aql egasi boʻlgani sababli ilm berishdagi mukammal darajaga oʻsmir yoshidayoq, yaʼni, oʻn yetti yoshida erishdi. Abdulhay Laknaviy bu marhalaga erishgan zahoti Farangimahalning ilmiy ahamiyatini eʼtiborga olgan holda, dars berish va …

Hijriy 5-6 asrlardagi mashhur yozuvchilardan biri.  Mahmud ibn Umar ibn Ahmad ibn az-Zamaxshariy hijriy 538 yilda vafot etgan. Biz uni arab tilidagi eng ulugʻ mualliflardan deb hisoblaymiz. Ilmiy va diniy taʼlifotlari juda koʻp va juda mashhur. Zamaxshariyning shuhrati faqatgina tafsir ilmiga xos emas balki Zamaxshariy arab tili, balogʻat va fasohat, arab tili …

Mahmud Zamaxshariyning islom dunyosida qisqacha “Kashshof” nomi mashhur boʻlgan “Kashshof an-haqoiqi-t-tanzil va uyuni-l-aqovil fi vujuhi-t-taʼvil” “Qurʼonning berk haqiqatlarini va uni sharhlash orqali rivoyatlar koʻzlarini ochgich” nomli tafsiri olim ilmiy merosining gultoji hisoblanadi. Ushbu asar islom dunyosida oʻzining ilmiy ahamiyati bilan umumeʼtirof etilgan filologik tafsir sifatida baholangan. Manbalardagi maʼlumotlarga qaraganda alloma …

XIII-XIV asrlar Ozarbayjon xalqining tarixida bunyodkorlik davri boʻldi. Uning hududida hunarmandchilik va savdo, arxitektura inshootlari (masjid, madrasa, koʻpriklar, karvonsaroylar), shuningdek yangi ochilgan madrasalarda ilohiyot bilan bir qatorda dunyoviy fanlar oʻqitilib kutubxonalar qurib bitkazildi. Bu davrning eng muhim yutuqlari turli fanlar jumladan, matematika, astronomiya,  tibbiyot, mantiq, falsafa, huquqshunoslik va hokazolar sohasidagi …

Salaf ulamolari davrida taʼlim olish shogird ustoziga roʻbaroʻ boʻlib, oʻz ogʻzidan eshitish orqali amalga oshgan. Bunga kitoblarning ozligi hamda xato va toʻqima ilmdan ehtiyot boʻlish sabab boʻlgan. Bu bilan shogird foydali ilmga erishgan va rivoyatlar sanadini saqlab qolgan. Shu yoʻlda barchasi bir-biriga ergashib, omonatni keyingi avlodga asrab-avaylab yetkazgan. Ular ilm …

U Abu Muhammad Qosim ibn Husayn ibn Ahmad Al-Xorazmiy, Majdiddin Sodrulafozil deb laqab olgan. Qosim ibn Husayn hijriy 555-yil Xorazm mintaqasida tavallud topgan, uning yoshlik chogʻlari haqida biror maʼlumotni bilmaymiz, lekin, bilganimiz u kishi Fiqhni Abul Fath Nosir ibn Abdussayyid al-Matraziydan oʻrgangan, arab tilini ham shu kishidan olgan. Abdulhay Laknaviyning …

Sharqu Gʻarbni oʻzaro bogʻlagan, buyuk sivilizatsiyalar tutashgan yurtimiz hududida ilm-fan, madaniyat azaldan rivojlangan. Ayniqsa, oʻrta asrlarda ona zaminimizdan minglab olimu shoirlar, buyuk mutafakkirlar yetishib chiqqan. Ularning matematika, fizika, kimë, astronomiya, etnografiya, tibbiyot, tarix, adabiyot, axloq, falsafa kabi koʻplab sohalarga oid asarlari, Samarqand, Buxoro, Xiva, Toshkent, Shahrisabz, Termiz va boshqa shaharlardagi …

Buxoriyning vafotlaridan sal oldin “1080 kishidan hadis yozib oldim, hammalari hadis sohibidirlar” deganlarini eshitganman. Muhammad ibn Abu Hotim Varroq [1] Tarixning shodon kunlaridan maʼlumki, IX asrda Markaziy Osiyoda turli din ilmlari, tabobat va aljabr fanlarini chuqur oʻzlashtirib, ularning rivojiga ulkan hissa qoʻshgan allomalar yetishib chiqqan. Jumladan, buyuk faylasuf Abu Nasr al-Forobiy, …