ALLOMALAR

Movarounnahrning ilmiy markazlaridan biri boʻlgan Samarqandda IX – XII asrlarda hadis, tafsir va aqoid kabi islomiy ilmlar bilan bir qatorda fiqh ilmi ham nihoyat darajada taraqqiy etgan. Bu davrda Abu Muqotil Samarqandiy, Nasr ibn Muhammad ibn Ahmad ibn Ibrohim Abullays Samarqandiy, Abu Nasr Iyoz Samarqandiy, Isʼhoq Samarqandiy, Abu Nasr Ahmad ibn Muhammad …

Arab tilini mukammal bilgan Mirzo Somiy fors‑tojik tilida soʻzlashuvchi Buxoro ziyolilarining oʻqishi qulay boʻlishi uchun arab tilidagi ikkita asarni fors tiliga tarjima qilgan. Yuqorida qayd etganimizdek, ulardan biri “Aʼlom an‑nos” asaridir. Ushbu asarning muallifi kim, u qaysi davrga tegishli, degan savollarga hozircha javob topolmadik.  Shuningdek, asarning Somiy tomonidan amalga oshirilgan …

Zamonasining yetuk tarixnavisi, koʻzga koʻringan shoir va inshonavis Mirzo Abdulazim Somiy (1838-1907) uzoq yillar Buxoro hukmdorlari amir Muzaffar (1860-1885) va amir Abdulahad (1885-1910) saroyida kotib va bosh munshiy lavozimlarida faoliyat koʻrsatgan. Amir Abdulahad hukmdorligining oʻrtalarida saroy xizmatidan chetlatiladi. Sadr Ziyo, Sadriddin Ayniy va boshqa zamondoshlarining guvohlik berishicha, umrining soʻnggi yillarini …

Abu Abdulloh Muhammad ibn Ismoil ibn Ibrohim ibn al-Mugʻiyra ibn Bardazbeh al-Jufiy al-Buxoriy hijriy 194 yil shavvol oyining 13-kuni (810 yil 20 iyul) tavallud topgan. Imom Buxoriy bolaligidayoq otasi vafot etib, onasi tarbiyasida oʻsgan. U yoshligidan aql-idrokli, oʻtkir zehnli va maʼrifatga havasi kuchli boʻlib, turli ilm-fanlarni, ayniqsa, hadis ilmini zoʻr …

Islom olamida katta nufuzga ega boʻlgan, ayniqsa, faqihlar tabaqasida oʻz faoliyati bilan dong taratgan Abu Zayd Ubaydulloh ibn Umar ibn Iso Dabusiy 978 yili Samarqand va Buxoro oraligʻidagi Dabusiya shahrida tavallud topgan. U oʻz faoliyati davomida koʻplab asarlar yozib, fiqh ilmining rivojiga katta hissa qoʻshgan. Abu Zayd Dabusiy fiqh ilmini …

Dahbediy xojalar silsilasining eng mashhur namoyandalaridan biri Xoja Isʼhoqi Valiy boʻlib, ul zot Maxdumi Aʼzamning toʻrtinchi oʻgʻli edi. Xoja Isʼhoq otasi Maxdumi Aʼzamning shogirdlaridan biri Mavlono Lutfillo Chustiydan tasavvuf taʼlimotini oʻrganib, kamol topadi va xati irshod olib, pirlik darajasiga yetadi. Uni Sharqiy Turkiston (Xitoy) hududida joylashgan moʻgʻul davlati hukmdori Abdul …

Islom tarixida islom ilmlarining maʼlum bir yoʻnalishida olimlar sulolasi shakllangan. Shu oʻrinda buyuk mutasavvif Shayx Umar Bogʻistoniy (XIII-XIV asr) va uning oʻgʻli Shayx Xovandi Tahur (XIV asr), naqshbandiya tariqatining yirik siymosi Xoja Ubaydullo Ahror (1404-1491) nomlarini alohida qayd etish mumkin. Bu ulugʻ siymolar bevosita Shayx Umar Valiy Bogʻistoniy xonadoni vakillari …

Ayni damlarda yurtimizda “…matnshunoslik, adabiy manbashunoslik, tilshunoslik, falsafa, madaniyat tarixi sohalarida milliy madaniy merosimizning hali oʻrganilmagan koʻpgina qatlamlarini ochib berishga yoʻnaltirilgan ilmiy tadqiqotlarga alohida eʼtibor qaratilayotgani”[1] soha mutaxassislaridan zamon talablaridan kelib chiqib oʻz faoliyati samaradorligini oshirishni taqozo qilmoqda. Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2019 yil 20 martdagi “Muhammad Rizo Erniyozbek oʻgʻli Ogahiy …

U zotning toʻliq ismi Abu Mansur Muhammad ibn Muhammad ibn Mahmud Moturidiy Samarqandiy Ansoriydir. Samarqandning Motrid mahallasida tavallud topgani uchun, Moturidiy deb, ushbu mahallaga nisbat berilgan. Islomga qoʻshgan ulkan hissasi va koʻmaki uchun, Ansoriy sahobalarga tashbeh qilib, Ansoriy taxallusi berilgan. Imom Moturidiy 256/870 yilda Samarqanddagi Motrid mahallasida dunyoga keldi. Alloma …