ALLOMALAR

Bagʻrikenglik oʻzgalarning xulq-atvori, turmush tarzi, fikr-mulohazalari, gap-soʻzlari, his-tuygʻulari, eʼtiqodi, harakatlariga nisbatan sabr-toqatli, chidamli boʻlishni anglatadi. Lugʻatlarda bagʻrikenglik “tolerantlik” (lot.: “tolegaptio” – matonat-chidam, sabr-toqat) tushunchasining sinonimi sifatida ishlatiladi. Bagʻrikenglik – oʻzgalarga nisbatan mehr-muruvvatli, gʻamxoʻr, saxiy, keng feʼlli boʻlgan maʼnaviy fazilatlarga ega kishilarni ifodalovchi tushunchadir. Rossiyada chop qilingan sotsiologik lugʻatda tolerantlikka quyidagicha …

Movarounnahrda hanafiya aqidasining tarqalishida oʻziga xos oʻrin tutgan olim Abu Nasr Iyodiy oʻsha davrdagi “Dorul Juzjoniya” maktabi vakilidir. Lekin koʻpgina manbalarda “Dorul Iyodiya” aqidaviy maktabini yanglish ravishda uning nomi bilan bogʻlaydilar. Aslida, “Dorul Juzjoniya”da Abu Nasr al-Iyodiydan avvalroq bir qancha olimlar faoliyat olib borganlar. Jumladan, Abu Sulaymon Muso ibn Sulaymon …

Islom fiqhiga oid kitoblarda Qoraxoniylar davrida Samarqandda ilmiy faoliyat olib borgan mashhur allomalardan biri Imom Ali Sugʻdiy (vaf. 461/1069) haqida maʼlumotlar mavjud boʻlib, u salaf imomlarning oxirgilaridan boʻlgani qayd etiladi. Shunday boʻlsa-da, Imom Ali Sugʻdiy nomi koʻpchilikka nomaʼlum boʻlishi tabiiy. Tarixiy manba va tadqiqotlarda[1] u haqidagi maʼlumotlar tarqoq holda uchraydi. Maqolada …

Ilm-fan taraqqiyotida xorazmlik olimlarning xizmati katta boʻlgan. Bu yurtning yetuk mutafakkirlari ilmning turli sohalarida samarali ijod qilgan. Shunday zotlardan biri Mahmud ibn Muhammad Xorazmiydir. Uning toʻliq ismi – Mahmud ibn Muhammad ibn Abbos ibn Arslon Mazhariddin Xorazmiy. Ibn Abbosiy nomi bilan ham tanilgan. 1099 yilning avgust oyida Xorazmda tugʻilgan. Alloma …

Geografiya sohasida Hamdulloh Mustavfi Qazviniy (1282-1350) va Abdurashid Saloh ibn Nuri Bakuvi (1360-1430) geografik asarlarining mohiyati va dalillarining aniqligi bilan mashhur boʻlgan. Bu asarlar orasida Hamidulloh Qazviniyning “Koʻngil nashʼasi” nomli asari alohida ahamiyatga ega. Mashhur sayyoh, geograf, iqlimshunos Abdurashid Saloh ibn Nuri Bakuviyning “Kitob tayaxis al-asar va ajoyib al-Malik al-Qahhor” …

Musulmon jamiyatida alohida hurmat-eʼtiborga sazovor boʻlgan xonadonlar (sakral oilalar) doimo siyosiy va madaniy-maʼnaviy hayotda muhim rol oʻynab kelgan. Oʻtmishda nafaqat Paygʻambarimiz Muhammad alayhissalomning toʻgʻridan-toʻgʻri avlodlari boʻlmish sayyidlar balki choryorlar avlodlari sifatida nasab va hasabga ega xoʻjalar ham koʻp imtiyozlardan foydalangan. Ayniqsa, islom olamida yuksak hurmatga sazovor boʻlgan Abu Bakr Siddiq …