Gʻiyosuddin al-Koshiy (vafoti – 1429 yil). Jamshid ibn Masʼud ibn Mahmud Gʻiyosuddin al-Koshiy – XIV-XV asrda riyoziyotchilar, tabiblar va hunarmandlari bilan shuhrat qozongan Koshonda tugʻilgan. U yoshlik yillarini Koshonda oʻtkazib, riyoziyot va falakiyot ilmi bilan shugʻullangan, qadimgi grek va eron olimlarning asarlarini tarjima qilib, ularga sharhlar yozgan. Al-Koshiy tabobat, mantiq, …
Batafsil
Abu Homid Muhammad Gʻazzoliy (450/1058-505/1111) oʻz davrining mashhur olim, faqih, mutasavvuf va faylasuflaridan boʻlib, Islom tamaddunining “oltin asri”da eng koʻzga koʻringan, kuchli zakosi bilan yorqin namoyon boʻlgan mutafakkirlardan biri edi. Gʻazzoliy 1058 yilda Tusda dunyoga kelgan, yoshligidanoq islom dini asoslari, fiqh va kalomni oʻrganib, Juvayniy, Rozkoniy, Farmadiy kabi olimlardan taʼlim …
Batafsil
(4-qism)Qozizoda Rumiy. Mirzo Ulugʻbek davrida Samarqandda yashab ijod etgan bu olimning toʻliq ismi Muso ibn Mavlono Muhammad ibn Qozi Mahmud boʻlib, oʻz davrida va undan keyin ham Qozizoda Rumiy nomi bilan shuhrat qozongan. Olim taxminan 1360 yilda Brussa (Kichik Osiyo) shahrida tugʻilgan. Qozizoda Rumiyning ilmiy faoliyati asosan Samarqandda oʻtgan. U …
Batafsil
(3-qism) Nishopurdan Samarqandga kelib taʼlim olgan mutafakkir Gʻiyosiddin Abulfath Umar ibn Ibrohim Xayyom Nishopuriy (1048-1131) qoraxoniylar qurdirgan oliy madrasada ilm olib, matematik, astronom, faylasuf, shoir va tabib boʻlib yetishgan. U matematika ilmida koʻplab kashfiyotlar qilgan, hozir Nyuton binomi deb atalgan matematik hisob usulini aynan u kashf qilgan, astronom sifatida 1074 yildan …
Batafsil
(2-qism)Movarounnahr allomalari ijodida Abu Abbos Maʼmun ibn Maʼmun (Maʼmun II) davrida tashkil etilgan Xorazm Maʼmun akademiyasi (980-1037) alohida oʻrin egallaydi. Bu ilmiy guruh – akademiya oʻz davrining zabardast olimlari – Abu Rayhon Beruniy, Abu Ali ibn Sino, Abu Nasr Iroq (vaf.1039), Abu Sahl Masihiy, Abul-Xayr Hammor, Abu Mahmud Hamid ibn …
Batafsil
(1-qism)Bu olimlar jahon faniga qanday hissa qoʻshishgan? Al-Xorazmiy nol (sifr) raqamini kashf qilib, oʻnlik sanoq sistemasini isteʼmolga kiritdi, insoniyatga algebra fanini, algoritmik tartibot sistemasini inʼom qildi. Bugungi informatsion texnologiya ildizi Al-Xorazmiyning shu kashfiyotiga borib taqaladi. Uning astrolyabiyani ixtiro qilganligi, “Aljabr val-muqobala”, “Astronomik jadvallar”, “Hind sanoq sistemasi haqidagi risola”, “Quyosh soatlari …
Batafsil
Tarixdan maʼlumki, yurtimizda barcha sohalarda boʻlgani kabi tasavvuf yoʻnalishida ham koʻpgina allomalar yetishib chiqqan. Shulardan biri Abulhasan Andoqiydir. U mashhur fiqh olimi Abulkarim ibn Hanifa Andoqiyning nabirasi boʻladi. Toʻliq ismi Abu Muhammad Hasan ibn Husayn Andoqiy boʻlib, 460/1067-552/1159 yillarda yashagan va oʻsha davrda ilm oʻchoqlaridan biri hisoblangan Buxoroda koʻpgina ulamolardan tahsil olgan. …
Batafsil
Movarounnahrda Islom sivilizatsiyasi taraqqiyotining ilk bosqichlari yettinchi asrdan boshlangan boʻlsa, 8-9 asrlarga kelib, bu oʻlkada qudratli sivilizatsion taraqqiyot jonlandi. Bu hodisa bir tomondan madaniy taraqqiyotning qadimiy oʻchogʻi hisoblangan bu yurtda qayta tiklanish roʻy berayotganligi sababli, ikkinchi tomondan islom sivilizatsiyasining maʼrifatparvarlik va gumanistik mohiyati oʻzining eng qulay zaminiga oʻrnashganligi oqibatida sodir …
Batafsil
Mamlakatimizda milliy-maʼnaviy qadriyatlarni tiklash, buyuk ajdodlarimizning boy merosini oʻrganish va targʻib etish, ularning xoki abadiy qoʻnim topgan maqbaralarni obod qilishga alohida eʼtibor berilmoqda. Xususan, naqshbandiya tariqati vakili, maʼrifatparvar va mutafakkir alloma Valixon Urgutiy xotirasiga hurmat-eʼtibor koʻrsatish va uni abadiylashtirish maqsadida Urgut shahridagi “Chorchinor” mavzesida ham keng koʻlamli ishlar amalga oshirildi. …
Batafsil
Ilm ahli oʻz kitobini yetkazishda joriy qilgan odatga muvofiq, Imom Buxoriy ham “Sahihul Buxoriy”ni aytib yozdirish uchun bir necha joyda dars halqalari tashkil qilgan. Ularda allomani tinglashga mushtoq boʻlgan va eshitganlarini rivoyat qilishga katta ishtiyoq bilan qaraydigan koʻp odam toʻplangan. “Sahihul Buxoriy”ni Imom Buxoriyning oʻzidan tinglagan bu jamoalar orasida boshqalardan …
Batafsil
Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi bukhari.uz