MAQOLALAR

(1-qism)Buxoro hunarmandlari toʻqigan matolar ilk oʻrta asrlardayoq mashhur boʻlib, Amir Temur va temuriylar davrida ham bu matoning shuhrati pasaymagan. Zandanicha matosining Yevropa mamlakatlariga tarqalishi haqida maʼlumotlar saqlanib qolgan boʻlib, tarixiy adabiyotlarda bu matoni XIV-XV asrlarda oddiy aholining sotib olishga moliyaviy ahvoli yoʻl qoʻymagani bilan bogʻliq maʼlumotlar mavjud. Jumladan, Tevton diniy-ritsarlik …

Amir Temur va temuriylar davrida Movarounnahr siyosiy-iqtisodiy, madaniy jihatdan gullab-yashnadi. Mamlakat rivoji va xalq farovonligi uchun Amir Temur hunarmandlik va savdo-sotiq ishlariga, ayniqsa, katta ahamiyat qaratgandi. Aynan hunarmandlar va savdo ahlining qoʻllab-quvvatlashlari Amir Temurning hokimiyat tepasiga kelishida muhim omil boʻlib xizmat qilgan. Sohibqiron siyosatini uning avlodlari ham davom ettirib, Samarqand, …

(1-qism) Qurʼoni karimda tamsillarni tashbeh usulida keltirish ham uning xususiyatlaridan biri boʻlgan va arablarni lol qoldirgan. Chunki, tamsiliy tashbehda hodisa ham, ifoda ham ochiq-oydin koʻrinib turadi va uni eshitgan odam gap nima haqda ketayotganini darrov toʻlaligicha fahmlaydi. Masalan: مَثَلُ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ …

Hijoz oʻlkasida arab tili nazm va nasrda jilo topib, bozorlarda, koʻchalarda, karvonsaroy va odam gavjum boʻladigan boshqa joylarda oʻzining tarovatini namoyish qilib turgan bir davrda Alloh oʻzining oxirgi Paygʻambari (S.A.V.)ga arab shoirlarini bellashuvga chaqirib ojiz qoldirgan kitobi – Qurʼoni karimni nozil qilgan. Qurʼoni Karim Allohning huzuridan Paygʻambarimiz sollallohu alayhi vasallamga …

Amir Shohmurod davrida maktab va madrasalardagi taʼlim jarayoni tartibga solingan va ular ustidan nazorat kuchaytirilgan. Maktablarda barcha bolalarni savodini chiqarish uchun qamrab olishga alohida eʼtibor qaratilgan. Madrasalarda hisob, oʻqish, yozish, fors va arab tillari grammatikasi hamda diniy bilimlarni chuqur oʻrgatish yoʻlga qoʻyilgan. Talabalarga madrasa vaqflari hisobidan stipendiyalar joriy qilinishi va …

Dunyo davlatlari iqtisodiy taraqqiyot, siyosiy barqarorlik va madaniy yetuklikka erishishning asosiy tamoyili ilm-fanni rivojlantirish ekanini anglagan holda shu sohaga alohida eʼtibor qaratadi va homiylik qiladi. 1756-1920 yillarda Buxoro amirligini boshqargan mangʻitlar saltanatida ham ilm-fan va madaniyat davlat siyosati darajasida qaraladigan sohalardan biri edi. Buxoro amirligida fan va maorif hamda madaniy …

Imom Buxoriy Qurʼoni karim qiroatida aniqlikni mustahkamlash maqsadida ham koʻp hadis jamlagan. Xususan, “Yaratishning ibtidosi kitobi”dagi Nuh alayhissalomga bagʻishlangan bobda quyidagi hadis keltiriladi [4-jild, 424]: Abdulloh roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam hammaning qiroatidek “Fa hal mim-muddakir” (فَهَلْ مِنْ مُدَّكِّرْ) deb oʻqiganlar”. Oyatdagi “muddakir” “zikr” soʻzidan yasalgani uchun …

“Sahihul Buxoriy” asariga koʻp taʼrif berilgan. Tadqiqotchi olim, umuman, har qanday daho avval juda yuqori ilmiy-ijodiy martabaga erishadi, barcha dovonlardan oshib oʻtgach esa uning nomining oʻzi martabaga aylanadi. Masalan, Navoiyni “xalq shoiri” desak, u zotni quyiga tushirib yuborgan boʻlib qolamiz, Eynshteynni akademik atasak ham shunday. Bunday insonlar hech qanday martabaga …

Maʼlumki, Imom Buxoriy qirq yil mobaynida ilmiy safarda boʻlib, ijodiy faoliyati davomida yigirmadan ziyod asar yozgan. Uning ilmiy merosi hajmi, zamonasining ijtimoiy-maʼnaviy ilmlarini toʻla-toʻkis qamrab olgani bilan kishini hayratga soladi. Muhammad ibn Ismoil Buxoriy juda yosh paytidayoq kitob yozishni boshlagan. Xatib Bagʻdodiy uning oʻzidan rivoyat qiladi: “Oʻn sakkiz yoshga yetganimda …

“Haqiqatan ham, har bir murgʻak bolani oʻz farzandidek ardoqlab, yosh avlod tarbiyasi uchun koʻz nuri, qalb qoʻri, butun borligʻini baxsh etadigan oʻqituvchi va murabbiylar tom maʼnoda fidoiy kasb egalaridir.”[1]  Shavkat Mirziyoyev Darhaqiqat, ustoz-murabbiylar jamiyat ertangi kunining bunyodkorlaridir. El-yurtning moddiy va maʼnaviy taraqqiyoti ustozlarning mehnati va jamiyatning ularga nisbatan nechogʻlik qadrlashiga  …