MAQOLALAR

Maʼlumki, shariat ulamolari asri saodat davridan bugungi kungacha islom dinidagi hukmlarni avloddan avlodga yetkazishda koʻprik vazifasini oʻtab kelmoqda. Alloh taolo ularni bandalari orasida eng fazilatli va faxrlilardan qilib qoʻygani sababli Oʻz habibining tilidan: “Ulamolar – paygʻambarlarning merosxoʻrlaridir”,[2] deb xabar bergan. Bu oʻzgarmas din hukmlarini mahkam tutgan kishiga koʻp neʼmatlarni vaʼda qilib, hisob …

Islom dini targʻib qilmagan biron bir yaxshilik va u taqiqlamagan biron bir yomonlik yoʻq. U insonlarni targʻib qilgan va ziddidan qaytargan buyuk xulqlardan biri – bu, sharmu hayodir. U imon daraxtining shoxlaridan biri hamdir. Zotan, Paygʻambar alayhissalom: “Imon yetmish nechtadir shoxdan iborat. Hayo imon shoxlaridan biridir”, deganlar (Imom Buxoriy va Imom Muslim …

Oʻrta asrda Markaziy Osiyoda ijod etgan mutafakkirlar beqiyos ilmiy xazina yaratdilar va ularning durdona meroslari, boy ijodi, ilmiy va falsafiy fikrlari bugungi kunda ham muhim ahamiyat kasb etadi. Ulardan Forobiy, Ibn Sino, Xorazmiy kabi buyuk faylasuf va allomalarning asarlari jahon sivilizatsiyasining oltin xazinasidan munosib oʻrin olgan, jahon fani va madaniyati …

Ibn Davlat devoni Sharq mumtoz devonchiligi anʼanalari doirasida tartib berilgan sheʼrlar toʻplami boʻlish bilan birga, u XX asrning 40-yillarida tuzilgani bilan ahamiyatlidir. Chunki, aynan shu davrda mumtoz merosga nisbatan bepisand qarash, uning juda koʻp jihatlarini rad etish tamoyillari sobiq sovet mustabid tuzumi adabiyotshunosligi va adabiyotida boʻy koʻrsatayotgan edi. Yuqorida taʼkidlanganidek, …

Bizga maʼlumki, sivilizatsiya tarixning, jamiyatning sifatiy oʻziga xosligini, u yoki bu mamlakat doirasida amal qiladigan, ishlab chiqarish kuchlari, inson faoliyati, madaniyati tomonidan umumiy ijtimoiy qonuniyatlarning spetsifikasini ifodalaydi. Sivilizatsiya murakkab mazmunga ega boʻlgan ijtimoiy-falsafiy tushuncha. Bu tushunchani shotland faylasufi A.Fergyusson (1723-1816) umumjahon taraqqiyotning maʼlum bir bosqichini ifodalash uchun ishlatgan boʻlsa, fratsuz …

Abu Abdulloh Muhammad ibn Ismoil Buxoriy (194/810-256/870) islom olamida “Muhaddislar imomi”, “Hadis ilmining sultoni” kabi bir qator sharafli nomlar bilan mashhur boʻlgan. Uning 20 ga yaqin asari sanab oʻtilgan. U nafaqat hadis, balki tafsir sohasida ham shuhrat qozongan. U mashhur “al-Jomeʼ as-sahih”dan oldin “Tafsirul kabir” (“Katta tafsir”) kitobini yozgan, lekin …

Koronavirus ofati jahon iqtisodiyotiga katta zarba berib, milliardlab zarar keltirdi. Ayniqsa, dunyoning oziq-ovqat xavfsizligiga jiddiy taʼsir oʻtkazdi. Natijada jahon bozorlarida shafqatsiz raqobat, “savdo urushlari”, qarama-qarshiliklar kuchayib bormoqda. Xalqaro ekspertlar fikriga koʻra, pan­demiya oqibatida ocharchilikdan qiynalayotgan aholi soni ikki barobar oshib, 1 mil­liard 600 millionga yetdi. Bir qator mamlakatlarda, xususan, Suriya, …

Hozirda soxta salafiylar kalom ilmini mutlaqo qoralab, ahli sunna imomi boʻlmish Imom Moturidiy (r.a)ni “kalomchi” “mutakallim” laqablari bilan masxara qilishmoqda. Aslida oʻzlari koʻp suyanadigan Ibn Taymiyaning kitoblarida ham kalom va mantiq ilmi qoidalaridan koʻp foydalanilganini kuzatish mumkin. Albatta har ikki olim ham kalom ilmi orqali botil firqalarga raddiya berish uchun …

Alisher Navoiy “Farhod va Shirin” dostonida Sheroz va Tabriz shaharlarini bejiz alohida taʼkidlab koʻrsatmagan koʻrinadi. Chunki, Eronning bu ikki qadimiy shahrida azaldan turkiyzabon adabiyot taraqqiy etgan, jumladan, bu shaharlarda Navoiy asarlari ham qayta koʻchirilgan. Bunda, albatta, kotiblar, xattotlarning xizmati katta boʻlgan[1]. XV asr oxirlarida bu yerda faoliyat koʻrsatgan eng mohir …

Xojagon-naqshbandiya tariqati uzoq tarixga ega boʻlgan Markaziy Osiyo tasavvuf maktabi anʼanalari davomchisi sifatida mahalliy ildizlarga ega boʻlib, jumladan, Hakim Termiziy (205/820 – 320/932), Abu Bakr Kalobodiy (305/917 – 385/995), Mustamliy Buxoriy (vaf. 434/1043) kabi soʻfiylar va tasavvuf nazariyotchilari gʻoyalaridan taʼsir olgan. Shunday boʻlsa-da, xojagon-naqshbandiya tariqatining bevosita muayyan tashkilot sifatida vujudga …