MAQOLALAR

Maʼlumki, Oʻrta Osiyo, xususan, Oʻzbekiston hududi qadim asrlardan turli madaniyat, til, urf-odat, turmush tarziga ega boʻlgan, xilma-xil dinlarga eʼtiqod qiluvchi, bir-biriga oʻxshash boʻlmagan koʻplab xalqlar yashab kelayotgan mintaqadir. Oʻzbekiston hududi jugʻrofiy nuqtai nazaridan muhim savdo yoʻllari chorrahasida joylashgani, bu zamindagi saltanatlar koʻplab davlatlar bilan iqtisodiy aloqalar qilgani mahalliy xalqlarning diniy …

Hazrat Mir Alisher Navoiy islom arkonlaridan, diniy bilimlardan yetarlicha xabardor boʻlganlarini yaxshi bilamiz. Hazratning “Sirojul-muslimin” nomli asari aynan islom ruknlariga bagʻishlangan. Kitobning bitilish sababida keltirilishicha, kunlarning birida bir samarqandlik rostgoʻy, bilimdon zot Hazrat Navoiyning huzuriga kelib, Xoja Ubaydulloh Ahrorning iltimosini yetkazadi. Xoja Ahror Hazrat Navoiydan islom dinidagi ruknlar, farz, sunnat …

Navoiy falsafasining, uning inson haqidagi fikrlarini, estetik gʻoyalarini, borliq haqidagi fikrlarini anglash bugungi kunning muhim vazifalaridan biridir. Navoiyning mutlaq borliq mavjudligini tan olib, uni zamon va makon nuqtai nazaridan cheksiz deb izohlaydi. Borliqni avvali va oxiri yoʻq, deb hisoblaydi. “Hayrat ul-abror” asarida Navoiy mutlaq borliqqa shunday taʼrif beradi: Ey senga …

Tarixga nazar soladigan boʻlsak, yurtimizda hamisha ijtimoiy hamkorlik ruhi va bagʻrikenglikni targʻib etuvchi qadriyatlar ustuvor boʻlib kelganidan dalolat beradi. Mustaqillik tufayli oʻzligimizni anglash, maʼnaviy qadriyatlarimizni tiklash jarayoni kechayotgan hozirgi paytda umuman dinga va ayniqsa ota-bobolarimiz dini boʻlib kelgan islom diniga munosabat tubdan oʻzgardi. Bu sohadagi yutuqlar va oʻzgarishlarni sanab oʻtishga …

Bismillahir Rohmanir Rohiym! “Albatta, Siz buyuk xulq uzradirsiz!” deb, (Kalomulloh Qurʼoni karimning Qalam surasi 4 oyati)da marhamat qilib, makorimi axloqni takomillashtirish uchun yuborilgan Janobi sevimli Paygʻambarimiz Rasululloh sallallohu alayhi vasallamni ulugʻlagan Parvardigori olamga behisob hamdu sanolarimiz boʻlsin! «Haq boʻlaturib tortishuvni tark qilgan kishi uchun jannatning chekkasida bir qasr bino qilinishiga; hazil boʻlsa ham …

Soxta salafiylarning Hanafiy mazhabiga zid asosiy daʼvolariga koʻra har qanday yangilikni “bidʼat” deb hisoblab, uni rad etadilar. “Bidʼat” soʻzi lugʻatda “oʻxshashi boʻlmagan yangi narsani paydo qilish, diniy aqidalarga kiritilgan oʻrinsiz isloh”, – degan maʼnoni bildiradi. Istilohda esa Alloma Izziddin ibn Abdussalom shunday taʼriflaganlar: اَلْبِدْعَةُ فِعْلُ مَا لَمْ يُعْهَدْ فِي عَصْرِ …

Bugungi kunda «shahidlik maqomiga erishaman» deb, oʻzini-oʻzi portlatib, oʻzi va boshqalar hayotiga zamin boʻlayotganlar uchramoqda. Ular soxta “shayxlari” chiqarayotgan “fatvolar” ga amal qilgan holda, bunday razil ishlarga qoʻl urayotgani hammaning nafratini qoʻzgʻamoqda. Ana shunday bir xudkushlik natijasida, Allohning uyi, yaʼni jomeʼ masjidida musulmon dunyosining zabardast olimi Ramazon Butiy hamda 40 …

Dunyoning turli fondlarida Abu Abdulloh Muhammad ibn Ali Hakim Termiziy qalamiga mansub “Al-amsol minal kitob vas sunna” kitobining turli asrlarda koʻchirilgan kam sonli qoʻlyozma va fotonusxalari saqlanadi. Bu haqda yaqin davrgacha koʻpchilik tadqiqotchilarda batafsil maʼlumot yoʻq edi. Asarda Qurʼoni karim va hadisi shariflardagi ikki yuzdan ortiq masal va ularning mazmun-mohiyati …

Ulamolar orasida Paygʻambarimiz sollallohu alayhi vasallamdan keyin yuz yildan koʻproq vaqtgacha hadislar yozilmasdan faqat odamlar xotirasida saqlab kelingan, degan gap bor. Bu holat besh asrga yaqin davom etgan, deyiladi. Ammo hadislarning yozilishi Nabiy sollallohu alayhi vasallamning davrlaridayoq boshlangan. Xatib Bagʻdodiy (392-463/1002-1074) shu mavzuda izlanish olib borib, “Taqyidul ilm” asarini taʼlif …