MAQOLALAR

Samarqand dunyo madaniyati rivojiga oʻzining salmoqli hissasini qoʻshgan eng qadimiy sivilizatsiya markazlaridan biridir. Xitoy bilan Yevropani, Hindiston bilan Shimoliy mamlakatlarni qadimiy savdo yoʻllari bilan bogʻlab turgan Buyuk Ipak yoʻlida joylashgan Markaziy Osiyo shaharlari orasida oʻz madaniyatining qadimiyligi bilan Samarqand eng oldingi oʻrinlarda turadi [3: 6]. Samarqandga hadis ilmining kirib kelishi …

Allomalarimiz ilmiy-maʼnaviy merosiga oid boʻlgan har bir manbaning qoʻlyozmalarini aniqlash va ularni alohida-alohida oʻrganish davrimizning muhim vazifalaridan sanaladi. Shundagina asar va uning ahamiyati, u bilan bogʻliq barcha holatlarni toʻlaqonli ochish imkoniyati yaratiladi. Bu qonuniyatni istisnosiz barcha manbalarga nisbatan tatbiq etish lozim. Chunki, boy qadimiy madaniy yozma merosga ega Sharq olamining …

Dunyodagi barcha muhaddis, faqih, usuliy, mutakallim, nahviy va boshqa ulamolar “Sahihul Buxoriy” Musʼhafi sharifdan keyingi eng ishonchli va sahih manba ekaniga ittifoq qilgan va uni katta inoyat bilan qabul qilib, yuqori maqomga qoʻygan. Imom Navaviy “Sahihi Muslim”ga yozgan sharhi muqaddimasida quyidagicha yozadi: “Qurʼoni karimdan keyingi eng sahih kitob Buxoriy va …

Ulugʻ ajdodlarimizdan qolgan ulkan maʼnaviy boylik, qoʻlyozma asarlar dunyo kutubxona fondi va muzeylariga tarqalib ketgan. Jahondagi birorta mashhur kutubxona yoʻqki, u yerda xalqimizning tarixi va adabiyotiga tegishli qoʻlyozma asar boʻlmasin. Britaniya muzeyi, Parij Milliy kutubxonasi, Oksford, Kembrij kutubxonalari, Gollandiya, Germaniya, Ispaniya, Italiya, Misr, Turkiya, Eron, Hindistondagi kutubxonalarda koʻplab allomalarimiz asarlarining …

Hayotda turli mafkura va maslaklar oʻrtasidagi ziddiyat va qarama-qarshiliklar tugamas ekan. Buning oqibatida oʻzaro kelishmovchilik, notinchliklar yuzaga keladi. Tarixga nazar tashlansa, hamma davrda ham davlatning rivojlanishi, taraqqiy topishi jamiyatning farovon va osoyishta hayot kechirishiga bogʻliqligi ayon boʻladi. Shuning uchun ham Paygʻambarimiz sollallohu alayhi vasallam hadisi shariflarida tinchlik-xotirjamlik eng katta neʼmat …

Dunyo tarixiga teran nazar tashlasak, har qanday koʻngilsiz voqea-hodisa zamirida, albatta, fitnalar uyushtirilganiga guvoh boʻlamiz. Odam alayhissalom davridan to Rasuli akram sollallohu alayhi va sallam zamonlarigacha, saodat asridan bugungi kungacha kuzatilgan har qanday urush, qirgʻinbarot janglar, qonli toʻqnashuvlarga fitnalar sabab boʻlganini hech kim inkor eta olmaydi. Hazrati Umar va hazrati …

Tarixdan maʼlumki, IX-XII asrlar islom olamida ilm-fan yuksak darajada rivojlangan. Shu bois bu asrlar ilm-fan rivojining oltin davri – Islom Renessansi deb eʼtirof etilgan. Aynan oʻsha paytlar davlat yuritishdagi siyosat tubdan oʻzgarishi bilan birga, ilm-fanning turli sohalarida yuksak choʻqqilar zabt etilgan. Ayniqsa, tilshunoslik, matematika, astronomiya, kimyo, tibbiyot, huquq, geodeziya, geografiya …

18 dekabr – Xalqaro arab tili kuni Jahon tillaridan biri hisoblangan arab tili insoniyat tamaddunida, ilm-fan taraqqiyotida muhim ahamiyat kasb etgan. Bu tilda yaratilgan ilmiy asarlar koʻplab ixtirolarga, kashfiyotlarga sabab boʻlgan. Bu til faqatgina arab diyorlari aholisining muloqot vositasi boʻlibgina qolmay, butun dunyo musulmonlarining ham umumiy tilidir. Chunki, musulmonlarning muqaddas kitobi – …

Din – arabcha soʻz boʻlib, “eʼtiqodga ehtiyojli har bir insonning talabini qondirishni oʻzida mujassam etuvchi” degan maʼnoni anglatadi. Islom dinining aqidaviy asosi Alloh taologa, paygʻambarlarga, farishtalarga, muqaddas kitoblarga, oxiratga, barcha yaxshilik va yomonlik Yaratganning irodasi bilan boʻlishiga ishonmoqdir. Mutlaq olganda, din ezgulik manbai hisoblanadi. Ammo sof islomiy eʼtiqod notoʻgʻri talqin …

Qiroʼati jahriy namozlarda imom “Fotiha” surasini oʻqib boʻlgach, “Omin” lafzi qay tarzda aytiladi? Maxfiymi yo jahriymi? Imom va qavm birga aytadimi, yoki imomning oʻzigina aytadimi, yoki imom qolib qavmning oʻzi aytadimi? Yuqoridagi savollarning javobi aksariyat uchun qiziq boʻlsa kerak. Chunki ayni shu mavzuda namozxonlarimiz orasida ixtiloflar uchrab turadi. Baʼzi birodarlarimiz “Omin”ni jaranglatib aytishni xush koʻradi. Lekin atrofidagi namozxonlardan istihola qilib oʻzlari istamagan holda ichlarida aytishadi va oʻz eʼtiqodlariga koʻra, bir sunnatga amal qila olmayotganlari uchun vijdonlari qiynalib yuradi. Oʻzlari …