MAQOLALAR

Toʻrtinchi dars. Ota-onaning haqlari Ey oʻgʻlim! Qanchalik ota-onang xizmatida boʻlib mashaqqat cheksang-da, ularning senda haqlari juda koʻpligini doim yodingda tut. ﴿فَلَا تَقُلْ لَهُمَا أُفٍّ وَلَا تَنْهَرْهُمَا وَقُلْ لَهُمَا قَوْلًا كَرِيمًا﴾ ﴿وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَقُلْ رَبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيَانِي صَغِيرًا﴾ “(Ey inson!) Agar ularning biri yoki ikkisi huzuringda keksalik …

Bir hadis sharhi Darhaqiqat, ilm Alloh taoloning bandalariga bergan eng goʻzal atosi, bebaho neʼmati lutfu-marhamatidir. Zero, uning sababidan inson Allohni, uning Rasulini, halol-haromni, bu dunyoga nima maqsadda kelganini anglaydi. Natijada hayoti davomida Uning roziligini istab ish yuritadi. Dunyoning taraqqiy etishi, insoniyat farovon hayot kechirishining negizida ham ilm yotadi. Muqaddas islom …

Jamiyatdagi illatlarni bartaraf etishning yoʻllaridan biri musulmonlar jamoasi yaxshilikka buyurish va yomonlikdan qaytarish ishlarida hamohang boʻlishlari lozim. Alloh taolo: [وَلْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ] “Sizlardan yaxshilikka daʼvat etadigan, amri maʼruf va nahyi munkar ishlarini olib boradigan (bir) ummat boʻlsin! Aynan ular (oxiratda) najot topuvchilardir”[1], deydi. Imom …

Bir hadis sharhi Imom Buxoriyning “Sahihul Buxoriy” toʻplamida kelgan hadislar hayotning barcha jabhalarini qamrab oladi. Shulardan biri ota-onaga yaxshilik qilish haqidagi hadislardir. Ulamolar shunday hadisi shariflardan birini qanday sharhlaganini va unda bayon etilgan odob-axloqqa oid masalalarni koʻrib chiqsak. Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Bir kishi Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning …

Imom Buxoriy rahmatullohi alayhning “Al-Jomeʼ as-Sahih” asari nusxalari Dunyoning turli mamlakatlari kutubxonalarida saqlanmoqda. Jumladan, AQSHning Michigan kutubxonasida ushbu asarning “Vahiyning boshlanishi” bobidan “Sahobalarning fazilati” bobidagi 3758-hadisgacha boʻlgan qismi nusxasi saqlanib kelayotganini avvalgi maqolamizda bayon qilgan edik. Navbatdagi noyob nusxa “Vahiyning boshlanish kitobi” bobidagi 1-hadisdan boshlanib, “Duolar kitobi” bobidagi 7563-hadis bilan nihoyalangan. …

Mazkur “Sulosiyotul Buxoriy”ning muqaddimasi Ibn Hajar Asqaloniyning (1372/1449 y.) muqaddimasidagi jumlalar bilan boshlangan. Ibn Hajar Asqaloniy “Al-Jomiʼ as-sahih”ning eng mashhur sharhlaridan biri “Fathul Boriy”ning muallifidir. U zot qohiralik boʻlib, xalq orasida shofeiy mazhabining taniqli olimi, muhaddis va muarrix sifatida tanilgan. Ibn Hajar Asqaloniy “Fathul Boriy”dan tashqari “Ad-Durarul komina”, “Lisonul mezon”, …

Islomda ilm talabi har bir musulmon erkak va ayolga farz qilingan. Buni quyidagi hadislar misolida koʻrish mumkin. Abu Dardo roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning: “Kim ilm talab qilish yoʻliga yursa, Alloh unga jannat yoʻlini oson qilib qoʻyadi. Albatta, farishtalar tolibi ilmni rozi qilish uchun qanoatlarini yozib qoʻyadilar. Albatta, …

Abu Abdulloh Muhammad ibn Ismoil Buxoriy “Amirul muminin fil hadis” “(Hadis ilmida muminlarning amiri)” “Imomul muhaddisin” (Muhaddislar imomi), “Imomud dunyo” “(Dunyo imomi)” va “Shayxulislom”[1] rutbalariga sazovor boʻlgan. Allomaning hayoti va boy maʼnaviy merosini keng tadqiq etish yuzasidan nafaqat yurtimiz, balki butun islom olamida keng qamrovli ishlar amalga oshirib kelinmoqda. Manbalarda Imom …

Islom dini taʼlimotlari va qonunlari insonlarning dunyo va oxirat saodatiga erishishi uchun Parvardigori bilan aloqasini toʻgʻrilashga qaratilgan. Shu bilan birga, islom odamlarning bir-biri bilan munosabatlarini tartibga soluvchi hukmlarni joriy qilgan, toki jamiyatda birodarlik va mehr-oqibat ustuvor boʻlsin. Bunga uning har bir aʼzosi oʻzining shaxsiy foydasi kabi boshqalarning ham manfaatini koʻzlasagina …

Islom dini odamlarni eng yuksak fazilatlar egasi qilib tarbiyalaydi, insonparvarlik, xalqparvarlik, adolat, halollik, boshqa dinlarga ehtirom, olijanob axloqni targʻib etadi. Islomiy aqidaga toʻgʻri amal qilib yashagan inson mansab, moddiy manfaatni koʻzlab emas, balki Allohning roziligi yoʻlida jamiyat baxt-saodati uchun sidqidildan mehnat qiladi. Bunday tushuncha har bir ezgu niyatli kishining oliy …