MAQOLALAR

Mamlakatimizda Qurʼon, hadis, aqida, fiqh, tasavvuf kabi islom ilmlariga oid qimmatli asarlar taʼlif etgan ulugʻ ajdodlarimiz ilmiy merosini oʻrganish yangi bosqichga chiqdi. Bunda Imom Buxoriy, Imom Termiziy, Imom Moturidiy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazlari va Islom sivilizatsiyasi markazining tashkil etilgani muhim ahamiyatga ega boʻldi. Qayd etish kerakki, shu vaqtgacha allomalarimiz asarlari yakka …

Gʻuluvning lugʻaviy va istilohiy maʼnolari Gʻuluv (الغُلو) soʻzi lugʻaviy jihatdan: chegaradan oshib oʻtish, biror bir ishda haddan oshmoq maʼnosini anglatadi. Qozondagi suv issiqning shiddatidan qaynab toshsa ham “غَلَا القِدرُ” deb aytiladi. Matoning narxi odatiy narxidan oshsa ham “غَلا السعر” – mato qimmat boʻldi, deyiladi[1]. Istilohiy maʼnosi: Biror narsada haddan oshib …

Bugungi kunda ilm rivojlanib, bilim olish vositalari koʻpaydi, ulardan turli uslub va maqsadlarda foydalanish ham keng ommalashdi. Ushbu vositalardan ustozsiz, tushunib-tushunmay maʼlumot olayotganlar ham koʻpayib ketdi. Xususan, diniy masalalarda, yanada aniqroq aytsak, aqidaviy va fiqhiy masalalarda boshqa mazhab yo oqimlar maʼlumotlarini, dalil va hukmlarini oʻqib, koʻr-koʻrona unga amal qilish anchagina …

Hadislar islomning Qurʼoni karimdan keyingi manbasi hisoblanadi. Avvaliga hadislarning Qurʼoni karim bilan aralashib ketishining oldini olish uchun uni ommaviy yozishdan qaytarilgan. Hadislar yozilishining boshlanishi va taraqqiy etishi jarayoni haqida maʼlumotga ega boʻlishimiz mazkur sohaning IX asrga kelib, qanday holatga kelganini anglashimizga yordam beradi. Hadis ilmining yozib boshlanishi va taraqqiy etishi …

Ahli sunna val jamoa ulamolari, ulugʻ tilshunoslarning ayrimlari, masalan, Subkiy, Ibn Hojib va boshqalar “(U) Arsh uzra “mustaviy” boʻlmish Rahmondir” (Toho surasi, 5-oyati)dagi “istava” lafzi “Arshni egalladi va uni oʻz oʻrnida saqladi” maʼnosida kelgan, deydi. Alloh taolo Oʻzining qudrati bilan maxluqotlarining eng kattasi boʻlmish Arshni pastga tushib ketib, Yerni bosib qolishdan himoya qilib …

Shuʼba ibn Hajjoj roziyallohu anhu Bolaligidan boshlab Basrada yashagan. U Anas ibn Siriyn, Hakam ibn Utayba, Amr ibn Dinor, Ayyub Saxtiyoniy roziyallohu anhum kabi shaxslardan[1], shuningdek, tobeinlardan boʻlgan 400 ga yaqin kishidan hadis tinglagan[2]. Basrada rijol tanqidi faoliyatlarini boshlagan ilk shaxsdir[3]. Ilm bilan shugʻullangani bois ishlay olmagan va faqirona hayot …

Islom dinining ilk davrida boshqa islom ilmlari kabi aqida ilmi va unga doir masalalar tizimli tartibda, alohida kitob yoki risola shaklida jamlanmagan edi. Chunki sahobalarning biror aqidaviy yoki fiqhiy masala borasida savoli boʻlsa, bevosita Paygʻambar (a.s.)dan soʻrab, javob olar edi. Oʻsha davrda Paygʻambar (a.s.) sahobalarni Qurʼon oyatlaridan boshqa narsalarni yozib …

Gʻuluv – dinda chuqur ketish, amallarni bajarish­da haddidan oshish, asl eʼtiqodiy manbalarni notoʻgʻri talqin etishga olib keluvchi omillardan biri boʻlib, uning oqibatida aqidaparastlik paydo boʻladi. Shuningdek, Alloh taoloning barcha ism-sifatlarining azaliy va abadiy deb eʼtiqod qilmaslik, bandalarning amallarini taqdir qilinib, bandaning oʻz amali uchun mukofotlanishi yoki jazolanishi kabi aqidaviy masalalardagi ixtiloflar …

Muhammad ibn Abdurrahmon ibn Abu Laylo roziyallohu anhu 74/693-yilda tugʻilgan[1]. Shaʼbiy, Ato ibn Abu Raboh, Nofyeʼ roziyallohu anhum kabi ulamolardan hadis rivoyat qilgan[2]. Yusuf ibn Umar Saqafiy (r.a.) tomonidan Kufa qoziligiga tayin etilgan va unga oyiga yuz dirham maosh belgilangan[3]. 148/765-yili 74 yoshida vafot etgan[4].   Ibn Jurayj roziyallohu anhu …

Dunyoda buyuk zotlar, mutafakkir va allomalar hayoti, ilmiy merosi va oilaviy muhitini bilishga qiziqish katta. Bir olim yoki mutafakkirning yetishib chiqishida qancha insonning xizmati bor. Barcha ulugʻ insonlarning voyaga yetishida avvalo, oiladagi ilm-maʼrifatga eʼtibor, zakiy ustozlar, sadoqatli sheriklar, olijanob va saxovatli kishilarning ulkan xizmati bor. Imom Buxoriyni ham xuddi mana …