MAQOLALAR

Antik davr faylasufi boʻlgan Suqrot mil.avv. 469-yili Afinada tugʻilgan [10]. Mutafakkir falsafa fani rivojida muhim rol oʻynagan. U  Afina demokratiyasining inqirozga yuz tutgan pallasida yashab oʻtgan. Mazkur davr faylasuf shaxsi va ijodiga katta taʼsir oʻtkazib, uning koʻp qirrali, murakkab va betakrorligini taʼminlashga xizmat qilgan. Suqrot hayoti, faoliyati va ilmiy merosi …

Jamiyatda iqtisodiy rivojlanish, ijtimoiy-siyosiy islohotlar yo texnologik taraqqiyot har qancha ilgʻor koʻrsatkichlarni namoyish qilmasin, barqaror taraqqiyotning asosiy omillaridan biri insonning ichki dunyosi – yuksak maʼnaviyati, halolligi, vijdoni bu yuksalish bilan hamqadam boʻlmasa, alaloqibat barchasi inqiroz bilan tugaydi. Maʼnaviy yaxlitlik qaror topmagan, umummilliy miqyosdagi mushtarak maqsad va gʻoyalar atrofida jipslik va …

Bugungi globallashuv davrida korrupsiya insoniyat oldida turgan eng katta muammolardan biri boʻlib qolmoqda. Bu illat davlat boshqaruvini zaiflashtiradi, iqtisodiy rivojlanishni susaytiradi va jamiyatda adolatsizlikni kuchaytiradi. Korrupsiya insoniyat taraqqiyotiga jiddiy toʻsiq boʻlayotgan salbiy illatlar orasida eng xavfli ijtimoiy ofat sifatida qaraladi. “Korrupsiya” atamasi lotincha “corruptio” soʻzidan olingan boʻlib, “buzmoq”, “poraxoʻrlik”, “mansabni …

Alloh taoloning sizu bizga bergan eng ulugʻ neʼmatlaridan biri tinchlikdir. Tinchligimiz, osoyishtaligimiz, barakali mehnat qilishimiz, farzandlarimiz oʻsib-ulgʻayishi, komil inson boʻlib yetishishida, shubhasiz, Vatan himoyachilarining oʻrni, shijoati va jangovar ruhi beqiyosdir. Yuragidan Vatan va xalq muhabbati mustahkam oʻrin olgan shijoatli oʻgʻlonlar yurt sarhadlarini sergaklik bilan qoʻriqlamoqda. Ularning tunu kun shayligi va …

Ma’naviy borliq orqali shaxs o‘z qadriyatlarini anglaydi, dunyoqarashini shakllantiradi va o‘z yaratuvchanlik qobiliyatini yanada yorqinroq namoyon etadi. “Ma’naviyat” tushunchasini tadqiq qilgan olim K.Vaaymanning fikriga ko‘ra, uning uchta asosiy shakli mavjuddir. Oila sharoitida shakllanuvchi dunyoviy ma’naviyat; jamiyatda namoyon bo‘luvchi jamoaviy ma’naviyat; madaniy-diniy xususiyatga ega bo‘lgan moddiy ma’naviyat shular jumlasidandir. K.Vaayman o‘z …

Ikki farz namozni qoʻshib, yaʼni oldinma-ketin oʻqish masalasi fiqhda muhim va ixtilofli mavzulardan hisoblanadi. Baʼzilar “Ikki namozni yomgʻir paytida, safarda boʻlmay turib ham masjidda jamlab oʻqisa boʻladi. Yomgʻir yogʻayotganda masjidga borish qiyin boʻlib qolsa, asr bilan peshin, shom bilan xufton qoʻshib oʻqib ketilaveradi. Bu sunnatda bor narsa – Rasululloh sollallohu …

Fiqh ilmining rivojlanishi islom dini avvalidan boshlab bosqichma-bosqich rivojlanib kelgan. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam va sahobiylar davrida asos solingan fiqh ilmi insoniyatning Alloh taolo uchun bajaradigan va jamiyatda qiladigan amallarini tartibga solish va tizimlashtirishni nazarda tutadi. Shu bois u zamon yoʻsiniga qarab doimiy taraqqiyotda boʻlgan. Fiqh – “bilmoq” maʼnosini bildirib, …

Allohning hukmi bilan insonlar moddiy imkoniyatlariga koʻra turli toifalarga boʻlindi. Albatta, Alloh barchani boy qilishga qodir boʻla turib, ularni boy va kambagʻal qilib qoʻyishida juda koʻp hikmat bor. Alloh baʼzilarga rizqni keng va baʼzilarga tor qilib berganidagi asosiy hikmatlardan birini bayon qilib bunday degan: “Agar Alloh bandalarining rizqlarini keng-moʻl qilib …

Fatvo berishni Paygʻambar alayhissalomning oʻzlari boshlab berganlar. U zot ochiq-oydin vahiyga suyanib, Alloh taolo nomidan fatvo berganlar. Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning fatvolari islom fiqhining Qurʼoni karimdan keyingi asosiy manbasi boʻlib qolgan. U zot sahobalariga fatvo berish, ijtihod qilish va qiyosdan foydalanish yoʻllarini amaliy jihatdan koʻrsatib berganlar. Sahobalar roziyallohu anhum Paygʻambar …

Tijorat, bu haqida koʻplab soʻzlar aytilgan. Shunday boʻlsa-da, tijorat (bayʼun) – savdo-sotiq koʻpchilik tomonidan eʼtiborga molik va ommaga mahbub mavzudir, chunki u insonga moddiy va maʼnaviy foyda keltiruvchi vositalardan biridir. Jumladan, bizning hanif dinimizda ham tijoratga juda katta eʼtibor berilgan. Qurʼoni karimda “tijorat” kalimasini haqiqiy va majoziy maʼnolarda oʻndan ortiq …