MAQOLALAR

18-oktyabr – Samarqand shahri kuniga bagʻishlanadi Bu misralar tunda emas, yozilmoqda tong bilan, Minorlarga ajdodlarim bitgan qizil qon bilan, Gumbazlarning qaʼridagi ming yillik tugʻyon bilan, Yetti iqlim aro tengsiz, jannat bogʻi Samarqand, Oʻzbegimning iftixori, shamchirogʻi Samarqand.   Johiliyat zamonida zolim shohga yoʻydilar, Qabrin ochib jahongirni qayta boshdan soʻydilar. Haq gʻolibdir. …

Buyuk imom Ibn Hibbonning bu borada tutgan yoʻli haqida soʻz yuritishdan oldin “bidʼat” soʻzining lugʻaviy va istilohiy maʼnolariga qisqacha toʻxtalib oʻtsak. Lugʻatda – biror narsani “birinchi boʻlib paydo qilish”, “boshlab berish”, “joriy etish” kabi maʼnolarni anglatadi. Bu soʻz Ahqof surasining 9-oyatida bunday tarzda kelgan: ﴿قُلْ مَا كُنْتُ بِدْعًا مِنَ الرُّسُلِ﴾ …

Koʻpchilik xalqlarda yetti soni xosiyatli raqam hisoblanadi. Bu anʼana muayyan ilohiy mantiqqa ham asoslangan. Masalan, Qurʼonda Alloh taolo borliqni olti kunda[1] yaratib, yettinchi kuni Arshga koʻtarilgani bayon qilingan [1:59-oyat]. Ushbu muqaddas kitob yetti xil arab shevasiga muvofiq keladigan “rasmi xat” uslubida bitilgani[2] va yetti qiroat[3] qorilari ham shu uslubga tayangani …

Alloh  Taolo olamlarni  bunyod etgandan soʻng unga sarvar qilib Insonni – Hazrati Odam Ato alayhissalomni yaratdi. Odam Ato qovurgʻasidan Momo Havoni yaratib, ulardan farzandlarini koʻpaytirdi.  Rivoyat etilishicha, odamzodning koʻngliga 3 narsa urmas, yaʼni inson 3 narsadan aslo bezor boʻlmas, doimo ardoqlar ekan.  Birinchisi er uchun – ayol, ayol uchun – er. Chunki …

Jahonda boʻlayotgan kashfiyotlarning barchasi inson omiliga xizmat qilib kelmoqda. Bu esa, insoniyatning turmush tarzini har tomonlama yaxshilanib borishiga zamin yaratmoqda. Har bir davrda insonga xizmat qiladigan vositalar boʻlgan. Misol uchun avvallari odamlar uzoq safarga chiqayotganda ot, eshak va tuyalardan foydalangan holda manziliga uzoq vaqt oraligʻida noqulay ob-havo, turli qiyinchiliklar bilan …

Imom Buxoriy yashagan davrdan ilgari yaratilgan hadis kitoblarida sahih va gʻayri sahih hadislar aralash holda berilgan boʻlib, oʻquvchi ulardagi biror hadisning toʻgʻri yoki notoʻgʻri ekanini, toki uning roviylari ahvolini tekshirmay va hadis ahli orasida qay tariqa maʼlum boʻlganini aniqlamay turib, bila olmas edi. Agar u bunga muvaffaq boʻla olmasa, bu …

Zamonamizda yer yuzida fasod tarqatuvchi, hamma joyga fitna sochib yuradigan, moʻminlar orasida ixtilof chiqarib ittifoqlarga rahna soladigan, odamlarning ibodatlariga, eʼtiqodlariga, amallariga asossiz soʻzlar bilan taʼna qiladigan talfiqchi bemazhab kimsalar ijtimoiy tarmoqda fitnalarini goh u shaklda, goh bu shaklda koʻrsatib turibdi. Ularning navbatdagi yangi fitnasi vitr namozidagi Qunut duosi borasida boʻldi. …

“Rafʼul yadayn” qilish yoki qilmaslik masalasida toʻxtaladigan boʻlsak, bu amal zavoid amallar toifasiga kirib, hukmi ixtiloflidir. Bu ixtilofni fitnaga aylantirish yoki uning orqasidan musulmonlarning orasiga tafriqa solish sogʻlom fikrli olim kishiga xos boʻlmagan ishdir. Bir musulmon ikkinchisining amalini fiqhiy ixtilof masalasida malomat qilish toʻgʻri emas. Ixtilofga sabab boʻlgan fiqhiy masaladagi …

Ijtimoiy tarmoqlarda soxta diniy arbob Sodiq Samarqandiy diniy erkinlik va vijdon erkinligi kabi huquqiy va islomiy tushunchalarni oʻz maqsad va manfaatlariga burib, notoʻgʻri talqin qilayotganini guvohi boʻldik. “Vijdon erkinligi” masalasini musulmonlarning ichki fiqhiy ixtiloflariga bogʻlab, jamiyatda notoʻgʻri tasavvur uygʻotishga harakat qilmoqda. Uning maʼruzalarida vijdon erkinligining haqiqiy mohiyati buzib koʻrsatilgan va …

Samarqand tarixi xorijiy mamlakatlar tarixshunosligida ham o‘rganilgan. G‘arb va Sharq tarixchi olimlari va sayohatchilari Samarqandning XIX asr ikkinchi yarmi – XX asr boshlaridagi ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy taraqqiyotiga oid maʼlumotlarni keltirgan. Samarqandning Rossiya imperiyasi bosqini davri tarixi G‘arbiy Yevropa tarixshunosligida ham tasniflangan. Shu sababdan, hozirgi kunda ushbu masalani chuqur tadqiq etish …