MAQOLA

Qurʼoni karimda din ishlaridan ayrimlari ochiq-oydin bayon qilingan boʻlsa, ayrimlari Paygʻambar alayhissalomning hadislari orqali yoritib berilgan. Alloh taolo: “Sizga esa odamlarga nozil qilingan (maʼlumotlar)ni bayon (tafsir) qilib berishingiz uchun va tafakkur qilsinlar, deb bu zikrni (Qurʼonni) nozil qildik” (Nahl surasi, 44-oyat), deb taʼkidlagan. Demak, Qurʼoni karimni Alloh taolo iroda qilganidek tushunish uchun Paygʻambar alayhissalomning hadislariga murojaat qilish …

AVVALGI DINLARDAGI GʻULUV Dinda chuqur ketish musulmonlar orasida turlicha boʻlganidek, avvalgi dinlarda ham turlicha boʻlgan va Qurʼoni karimda oʻtgan ummatlarni dinda chuqur ketib, amallarni bajarishda mubolagʻa qilishi taʼqiqlangani ochiq-oydin bayon qilingan. ﴿ قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لَا تَغْلُوا فِي دِينِكُمْ غَيْرَ الْحَقِّ وَلَا تَتَّبِعُوا أَهْوَاءَ قَوْمٍ قَدْ ضَلُّوا مِنْ قَبْلُ وَأَضَلُّوا …

Gʻuluvning lugʻaviy va istilohiy maʼnolari Gʻuluv (الغُلو) soʻzi lugʻaviy jihatdan: chegaradan oshib oʻtish, biror bir ishda haddan oshmoq maʼnosini anglatadi. Qozondagi suv issiqning shiddatidan qaynab toshsa ham “غَلَا القِدرُ” deb aytiladi. Matoning narxi odatiy narxidan oshsa ham “غَلا السعر” – mato qimmat boʻldi, deyiladi[1]. Istilohiy maʼnosi: Biror narsada haddan oshib …

Ahli sunna val jamoa ulamolari, ulugʻ tilshunoslarning ayrimlari, masalan, Subkiy, Ibn Hojib va boshqalar “(U) Arsh uzra “mustaviy” boʻlmish Rahmondir” (Toho surasi, 5-oyati)dagi “istava” lafzi “Arshni egalladi va uni oʻz oʻrnida saqladi” maʼnosida kelgan, deydi. Alloh taolo Oʻzining qudrati bilan maxluqotlarining eng kattasi boʻlmish Arshni pastga tushib ketib, Yerni bosib qolishdan himoya qilib …

Gʻuluv – dinda chuqur ketish, amallarni bajarish­da haddidan oshish, asl eʼtiqodiy manbalarni notoʻgʻri talqin etishga olib keluvchi omillardan biri boʻlib, uning oqibatida aqidaparastlik paydo boʻladi. Shuningdek, Alloh taoloning barcha ism-sifatlarining azaliy va abadiy deb eʼtiqod qilmaslik, bandalarning amallarini taqdir qilinib, bandaning oʻz amali uchun mukofotlanishi yoki jazolanishi kabi aqidaviy masalalardagi ixtiloflar …

Diningizni Alloh uchun xolis qiling, shunda amallarning ozi ham jannatga kirishingizga kifoya qiladi(Imom Hokim rivoyati)[1]. Alloh taolo bandalariga kuchi yetmaydigan narsani buyurib, ularni qiynab qoʻyishni aslo xohlamaydi. Bandaning oʻzi ham kuchi yetmaydigan narsaga oʻzini majburlashi shariatimiz mezonlariga ziddir. Alloh taolo bandalariga toqati yetadigan amallarni buyurgan. Alloh taolo buyurgan hamma narsa …

Hozirgi kunda dunyodagi koʻplab mamlakatlar qatori, musulmon oʻlkalarida ham fahsh ishlar kuchayib, keng yoyilib bormoqda. Uning oldini olish esa dolzarb muammo boʻlib qolmoqda. Islom dini bunday shaytoniy illatlardan qattiq qaytaradi. Alloh taolo Qurʼoni karimda: ﴿ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا لَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ وَمَنْ يَتَّبِعْ خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ فَإِنَّهُ يَأْمُرُ بِالْفَحْشَاءِ …

Jamiyatdagi illatlarni bartaraf etishning yoʻllaridan biri musulmonlar jamoasi yaxshilikka buyurish va yomonlikdan qaytarish ishlarida hamohang boʻlishlari lozim. Alloh taolo: [وَلْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ] “Sizlardan yaxshilikka daʼvat etadigan, amri maʼruf va nahyi munkar ishlarini olib boradigan (bir) ummat boʻlsin! Aynan ular (oxiratda) najot topuvchilardir”[1], deydi. Imom …

Islom dini jamiyatni tartibga solish va insoniyatning ikki dunyodagi hayotini goʻzallashtirish uchun nozil qilingan. Ammo sof islomiy eʼtiqodni notoʻgʻri talqin qilish, diniy aqidalardan notoʻgʻri maqsadda foydalanish kabi holatlar musulmonlar orasida turli fitnalarning kelib chiqishiga sabab boʻlmoqda. Aslida bunday buzgʻunchi firqalarga islom dini qanday qaraydi? Asl islomiy mohiyat nimalardan iborat? Paygʻambarimiz …

Islom dini odamlarni eng yuksak fazilatlar egasi qilib tarbiyalaydi, insonparvarlik, xalqparvarlik, adolat, halollik, boshqa dinlarga ehtirom, olijanob axloqni targʻib etadi. Islomiy aqidaga toʻgʻri amal qilib yashagan inson mansab, moddiy manfaatni koʻzlab emas, balki Allohning roziligi yoʻlida jamiyat baxt-saodati uchun sidqidildan mehnat qiladi. Bunday tushuncha har bir ezgu niyatli kishining oliy …