Home / MAQOLALAR (page 8)

MAQOLALAR

BEHBUDIY VA UNING DAVLATCHILIK GʻOYASI

Mahmudxoʻja Behbudiy XX asr boʻsagʻasida Turkistondagi ijtimoiy-siyosiy harakatning eng yirik namoyandasi, yangi davr oʻzbek madaniyati asoschisidir. Turkiston jadidlari peshvosi, mustaqil respublika gʻoyasi tashabbuskorlaridan biri, yangi maktab nazariyotchisi va amaliyotchisi, oʻzbek dramaturgiyasini boshlab bergan birinchi dramaturg, teatrga asos solgan shaxs, noshir va jurnalist. U tariximizning gʻoyat ogʻir va murakkab davrida yashadi. …

Batafsil

ABU RAYHON BERUNIY ASARLARIDA EʼTIQOD MASALASI

Buyuk qomusiy olim va mutafakkir Abu Rayhon Beruniy (970-1048) ilk musulmon uygʻonish davrining eng mashhur namoyandasidir. Beruniyning tugʻilib oʻsgan davri ayni Movarounnahr va Xorazmda islom dini keng tarqalib, mahalliy aholi yangi ilohiy dinni toʻliq anglab yetgan paytga toʻgʻri keldi. Alloma oʻsha davr Xorazmning markaz shaharlaridan biri Kot shahrida hijriy 362-yil …

Batafsil

Yaxshilikka buyurish va yomonlikdan qaytarish moʻminlik sifatidandir

Moʻmin deb – Alloh taologa, Uning farishtalariga, kitoblariga, Paygʻambarlariga, oxirat kuniga, taqdirga, yaxshilik va yomonlik Allohdan ekaniga hamda vafotidan soʻng qayta tirilishga imon keltirgan kishiga aytiladi. Haq taolo oʻz kalomida moʻminlarni bir qancha sifatlar bilan vasf qilib, bunday insonlarning oxiratdagi darajasi yuqori va goʻzal boʻlishi xabarini bergan. Shunday ekan, moʻmin …

Batafsil

NASAF FIQH MAKTABI VA BAZDAVIY ALLOMALAR FIQHIY MEROSI (IX – XII ASRLAR)

Islom dini tarqalishi jarayonida turli din va mahalliy urf-odatlarga duch kelishi natijasida VIII – IX asrlarda islom huquqshunosligi – fiqh maktablari yuzaga keldi. Fiqh ilmi musulmon huquqshunosligi va shariat qonun-qoidalarini ishlab chiqish bilan shugʻullanuvchi soha boʻlgani uchun diniy ilmlar qatoriga kiritilgan. Fiqh atamasi arab tilida “bilmoq”, “tushunmoq” yoki “topmoq” degan …

Batafsil

MAVLAVIY CHOʻBIN QISMATI

Jahonda qaysi mamlakatda intellektual salohiyatli insonlar, yaʼni daholar koʻp boʻlsa, shu mamlakat boshqalarga nisbatan yuksalib boradi. Kishilik tarixida har bir zamon va jamiyat salohiyati va ravnaqi uning ilmga munosabati bilan oʻlchanadi. Musulmon dunyosi ham ilm maʼrifatga intilgan davrlarda martaba va maqomi baland boʻlgan. Aksincha, ilm-fandan yuz oʻgirganida qoʻllaridan nusrat, saltanat, …

Batafsil

MASHRAB SHEʼRIYATIDA ALLOH TAOLO VA QURʼONI KARIMDA ZIKR ETILGAN PAYGʻAMBARLAR TAVSIFI

Alloh (arabcha “al-Iloh” – Ilohiy  kuch, turkiy xalqlarda, xususan, oʻzbeklarda-Tangri, fors-tojik tilida Xudo, Yazid), Alloh-islom dinida butun mavjudotni yaratgan oliy Ilohiy kuch, Xudoning nomi. Odatda Allohga taolo (ulugʻ, oliy), Taboraka va taolo, Jalla jalalahu, karim, buzurg, parvardigori olam kabi sifatlar qoʻshib aytiladi. Islom diniga binoan Alloh-yakkayu-yagona Xudo, olamning yaratuvchisi va …

Batafsil

SAMARQANDDAGI BOGʻI SHAMOL JANGI

Maʼlumki, Shayboniylar sulolasining qudratli vakili Abdullaxon II ning 1598-yilda toʻsatdan vafot etishi [3:6] ushbu sulola va davlatning inqirozini boshlab berdi. Bu voqea, bir tomondan, mamlakat ichida siyosiy parokandalikni keltirib chiqargan boʻlsa, ikkinchi tomondan, tashqi kuchlar hujumi, bosimi va aralashuviga sabab boʻldi [9:88]. Xususan, shimoldan Tavakkal Sulton boshchiligidagi qozoqlar hujumi kuchaydi. …

Batafsil

QO‘QONDA YASHAGAN YAHUDIYLAR TARIXI VA BUGUNGI KUNDAGI FAOLIYATI

Mustaqillikning ilk yillaridan O‘zbekiston bilan Isroil davlati o‘rtasida diplomatik aloqalar o‘rnatildi. Shu munosabat bilan 1992-yil Tel-Avivda O‘zbekiston konsulligi ochilib, ikki mamlakat fuqarolarining o‘zaro erkin kirib chiqishiga ruxsat berildi. 1997-yil aprel oyida O‘zbekiston Tashqi ishlar vazirining Isroilga rasmiy tashrifi chog‘ida madaniyat, fan va maorif sohasidagi hamkorlik haqida bitim tuzildi va konsullik …

Batafsil

ILK OʻRTA ASRLAR OʻRTA OSIYO TANGALARIDAGI QADIMGI TURKIY UNVONLAR

Islomdan oldingi Oʻrta Osiyo tangalarining sezilarli qismini turkiy atamalar – hukmdor ismi, unvon va epitetlar oʻrin olgan tangalar tashkil etgan. Ularning katta bir qismi sugʻdiy, qolgan qismi esa baqtriy, pahlaviy va qadimgi turk-run yozuvida zarb qilingan. Qadimgi turkcha atamalar uchraydigan ushbu tangalar, ayniqsa, ular orasida sugʻdiy yozuv tushirilganlari Gʻarbiy Turk …

Batafsil