Koʻhna Buxoro oʻzining pokiza zaminida koʻplab buyuk allomalarni yetishtirgan. Ular qoldirgan asarlar necha asrlarki islom olamida muhim manba sifatida eʼtirof etib kelinadi. Allomalarning sermahsul mehnati sabab bu shahar “Qubbatul Islom” (“Islom dini gumbazi”) degan sharafga munosib koʻrilgan. Buxoro madrasalarining yetuk vakillaridan biri, hanafiy mazhabi davomchisi Mahmud Buxoriydir. Uning toʻliq ismi …
Batafsil
“Sahihul Buxoriy”ni Imom Buxoriyning oʻzidan juda koʻp odam eshitgan. Bu haqida Imom Buxoriyning eng mashhur shogirdi Abu Abdulloh Muhammad ibn Yusuf Firabriy (231-320/846-932): “Muhammad ibn Ismoil Buxoriyning “Sahihul Buxoriy” kitobini muallifni oʻzidan men bilan birga toʻqson mingga yaqin kishi tinglagan. Bu kitobni Imom Buxoriyning oʻzidan rivoyat qiladigan mendan boshqa biror …
Batafsil
Keyingi paytlarda naqshbandiya-mujaddidiya tariqati namoyandalarining hayoti va faoliyati hamda silsilasi toʻgʻrisida turli fikr-mulohazalar bildirilyapti va bu borada oʻz navbatida har xil savollar ham koʻtarilgan. Bundan naqshbandiya va uning turli tarmoqlari hali ham mukammal oʻrganilmaganligi va tadqiqot uchun koʻplab muammolar borligini alohida taʼkidlash kerak. Agar biz mazkur tariqatning silsila va nasl-nasab …
Batafsil
IX-XII asrlar islom olamida ilm-fan rivojining oltin davri deb eʼtirof etilgan. Koʻplab manbalarda ayni oʻsha davrda Bujayriy nisbasi bilan tanilib, samarali ijod qilgan allomalar hayoti va ilmiy merosi haqidagi maʼlumotlarni uchratish mumkin. Ulardan biri Abu Hafs Bujayriy boʻlib, u zotning toʻliq ismi Abu Hafs Umar ibn Muhammad ibn Bujayr ibn …
Batafsil
Islom olamida katta nufuzga ega boʻlgan imom, faqih, kalom ilmining moturidiylik aqidaviy mazhabi asoschisi Abu Mansur Muhammad ibn Muhammad ibn Mahmud Hanafiy Moturidiy Samarqandiy boʻlib, u Samarqandning Moturid qishlogʻida tavallud topgan. Tugʻilgan yillari haqida tarixiy manbalarda qatʼiy maʼlumot yoʻq, lekin taqribiy yoki taxminiy sanalar berilgan. Masalan, uning abbosiy xalifalardan …
Batafsil
Moturidiylik Imom Abu Hanifa qarashlarining Abu Mansur Moturidiy (vaf. 333/944 y.) tomonidan rivojlantirilib, tizimlashtirilgan va asos solingan aqidaviy mazhabdir. Bunga koʻra, moturidiylik va hanafiylik oʻrtasida juda yaqin aloqa mavjud. Shu bilan birga moturidiylikning asosi hanafiylik ekani borasida ulamolar yakdil fikrdalar. VIII asr boshidan eʼtiboran hanafiylik Xuroson, ayniqsa, Samarqanddan tortib Movarounnahrning barcha …
Batafsil
Mustaqillikka erishganimizdan keyin yurtimizda koʻplab sohalarda islohotlar oʻtkazildi. Ajdodlarimizdan qolgan buyuk merosni oʻqib-oʻrganish, ilmiy tahlil qilish, muqaddas qadamjolarni qayta tiklash kabi ezgu maqsadlar ila qilinayotgan ishlarning sanogʻiga yetish qiyin. Ana shunday ezgu va xayrli ishlardan biri Markaziy Osiyoning buyuk allomalaridan biri hisoblangan vatandoshimiz Hofiziddin Abu Barakot Abdulloh ibn Ahmad ibn …
Batafsil
Bagʻrikenglik oʻzgalarning xulq-atvori, turmush tarzi, fikr-mulohazalari, gap-soʻzlari, his-tuygʻulari, eʼtiqodi, harakatlariga nisbatan sabr-toqatli, chidamli boʻlishni anglatadi. Lugʻatlarda bagʻrikenglik “tolerantlik” (lot.: “tolegaptio” – matonat-chidam, sabr-toqat) tushunchasining sinonimi sifatida ishlatiladi. Bagʻrikenglik – oʻzgalarga nisbatan mehr-muruvvatli, gʻamxoʻr, saxiy, keng feʼlli boʻlgan maʼnaviy fazilatlarga ega kishilarni ifodalovchi tushunchadir. Rossiyada chop qilingan sotsiologik lugʻatda tolerantlikka quyidagicha …
Batafsil
Movarounnahrda hanafiya aqidasining tarqalishida oʻziga xos oʻrin tutgan olim Abu Nasr Iyodiy oʻsha davrdagi “Dorul Juzjoniya” maktabi vakilidir. Lekin koʻpgina manbalarda “Dorul Iyodiya” aqidaviy maktabini yanglish ravishda uning nomi bilan bogʻlaydilar. Aslida, “Dorul Juzjoniya”da Abu Nasr al-Iyodiydan avvalroq bir qancha olimlar faoliyat olib borganlar. Jumladan, Abu Sulaymon Muso ibn Sulaymon …
Batafsil
Insoniyatning maʼnaviy qiyofasini yuksaltirish va axloqiy fazilatlarni rivojlantirishda falsafa fanining oʻrni beqiyosdir. Xususan, falsafiy tafakkur tarixi tizimida oʻziga xos oʻringa ega boʻlgan, durdona asarlari bilan diniy va dunyoviy ilmlar taraqqiyotiga munosib hissa qoʻshgan Sharq allomalarining bebaho maʼnaviy merosini butun dunyo tan olib, yuksak eʼtirof etmoqda. Mamlakatimiz Prezidenti taʼkidlaganidek: “Islom olami …
Batafsil
Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi bukhari.uz