MAQOLALAR

“Kichik tib qonuni” uslubining qisqaligi va mazmunan boyligi bilan Oʻrta asrlarda oddiy aholi va amaliyotchi tabiblarga undan har tomonlama keng foydalanishi uchun imkon yaratgan. Amaldorlar bu asarni vaqf muhri bilan tasdiqlab, shaxsiy kutubxonasida saqlagan. Asarning hududlarga tarqalib, turli davrlarda kotiblar tomonidan koʻchirilgani, bu asarga ehtiyoj juda yuqori boʻlganini koʻrsatadi. Tib …

Yurtimizda, umuman islom dunyosida vaqf mulki yer egaligining muhim bir turi hisoblanib kelgan. Vaqf siyosati esa musulmon davlatlarining qishloq xoʻjaligi va diniy siyosatining muhim yoʻnalishi boʻlgan. “Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi”da vaqfga shunday taʼrif beriladi: “Vaqf (arab.) — musulmon mamlakatlarida davlat yoki ayrim shaxslar tomonidan diniy ehtiyoj yoki xayriya ishlari uchun ajratilgan …

“Albatta, haqiqiy moʻminlar Allohga va Uning Rasuliga iymon keltirgan, soʻngra shubha qilmagan va Allohning yoʻlida mollari va jonlari ila jihod qilganlardir. Ana oʻshalar, oʻshalargina (iymonida) sodiqlardir” (Hujurot surasi, 15-oyat). Baʼzilari esa qandaydir obroʻ yoki mol-mulk orqasidan quvgan gumroh kimsalardir. Yana baʼzilari esa alamzada hayotda maqsadlariga erisholmagan odamlardir. Ular umuman ilm …

Buyuk mutafakkir, davlat va jamoat arbobi Alisher Navoiy qoldirgan maʼnaviy meros nafaqat xalqimizning, balki butun insoniyatning maʼnaviy mulkiga aylangan. Chunki, hazratning insonparvarlik gʻoyalari millatidan, jinsidan, ijtimoiy kelib chiqishidan qatʼiy nazar umuminsoniyatning manfaatiga xizmat qilmoqda. Navoiy ijodining markazida inson turadi. Allomaning nazaridagi inson ijodkor, qobiliyatli, bilimli, sabr-qanoatli, rostgoʻy adolatli, halol, insofli …

Islom insonni mukarram qilish boʻyicha koʻrgan choralar ichida libos masalasi ham bor. Bu masalada insonning kiyinish madaniyatiga rioya qilishi oʻzi uchun obroʻ va martaba ekani, goʻzallik va ziynat ekani bir nechta kitoblarimizda zikr qilingan. Alloh taolo Aʼrof surasida marhamat qiladi: “Ey Odam bolalari, batahqiq, sizlarga avratingizni toʻsadigan libos va ziynat …

Oʻrta Osiyoning oʻtmishi, madaniyati, oʻzbek va tojik xalqlari adabiyotining tarixi, bu qardosh xalqlarning klassik shoirlari, tazkiranavislari, adiblari va maʼrifatparvar olimlari toʻgʻrisida tadqiqot ishi olib borgan va olib borayotgan har bir ilm ixlosmandi sharqshunos va adabiyotshunos olim, Buxoro tarixining mohir bilimdoni Sadriddin Ayniyning (1878-1954) “Namunai adabiyoti tojik” (“Tojik adabiyotidan namunalar”) asariga murojaat etadi. …

eʼtibor berish zarur hisoblanadi. Yordamga muhtoj insonlarga koʻmak berish umumiy qilib “ijtimoiy himoya” deb ataladi. Islomdagi ijtimoiy himoya alohida eʼtibor qaratilgan muhim jihatlardan biri boʻlib, u faqat moddiylik bilan cheklanib qolmaydi, balki  ruhiy jihatdan qoʻllab-quvvatlashni ham nazarda tutadi. Ijtimoiy himoya atamasi ijtimoiy xavfsizlik bilan bir xil ifodalanadigan tushuncha boʻlib, u …

Oʻrta Osiyoda islom dinining yoyilishi maʼnaviy hayotdan tashqari meʼmorchilikka ham oʻz taʼsirini koʻrsatgan. VIII asrning boshida Samarqandni arab xalifaligining qoʻshini zabt etgach, bu yerda ham islom dinining tarqalishiga zamin yaratiladi. Yuqorida taʼkidlaganimizdek, yangi din va mafkura nafaqat siyosiy, balki ijtimoiy-iqtisodiy hayotga ham katta taʼsir koʻrsatadi. Xususan, bu moddiy madaniyatda, ayniqsa, …

Islom taqvimi oʻn ikki oydan iborat. Ammo biz bu oylarning baʼzilari haqidagina maʼlumot bilamiz, xolos. Aksariyat odamlar Ramazon oyida roʻza tutishni, Zulhijjada esa qurbonlik qilishni biladi. Lekin muharram oyi goʻyoki unchalik mashhur emasdek. Vaholanki, hadisi shariflarda bu oy – Alloh taoloning oyi deb ataladi, boshqa hech bir oyga bunday sharaf berilmagan. Muharram oyi …

XIX asrning oxiri XX asrning boshi jahon sivilizatsiyasining taraqqiyotida keskin burilishlar davri boʻldi. Bu davrda chuqur islohotlar, birinchi va ikkinchi jahon urushi boʻlib, ilm-fan taraqqiyotida tub sifatiy oʻzgarishlar roʻy berdi. Bir jamiyatning butunlay yod jamiyat taʼsirida qolishi nafaqat hayotda balki kishilarning falsafasida ham inqilob yasadi. XIX asrning oxiri va XX …