Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi bukhari.uz
بسم الله الرحمن الرحيم
١ – بَابُ [ما جاء في] قَوْلِهِ تَعَالَى: {وَوَصَّيْنَا الإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ حُسْنًا}
АЛЛОҲ ТАОЛОНИНГ: “БИЗ ИНСОНГА ОТА-ОНАГА ЯХШИЛИК ҚИЛИШНИ БУЮРДИК”, ДЕГАН СЎЗИ ҲАҚИДАГИ БОБ
١ – حَدَّثَنَا أَبُو الْوَلِيدِ، قَالَ: حَدَّثَنَا شُعْبَةُ, قَالَ: الْوَلِيدُ بْنُ الْعَيْزَارِ أَخْبَرَنِي, قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا عَمْرٍو الشَّيْبَانِيَّ يَقُولُ: حَدَّثَنَا صَاحِبُ هَذِهِ الدَّارِ، وَأَشار بِيَدِهِ إِلَى دَارِ عَبْدِ اللهِ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ, قَالَ: سَأَلْتُ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ: أَيُّ الْعَمَلِ أَحَبُّ إِلَى اللهِ عَزَّ وَجَلَّ؟ قَالَ: الصَّلاَةُ عَلَى وَقْتِهَا، قُلْتُ: ثُمَّ أَيٌّ؟ قَالَ: ثُمَّ بِرُّ الْوَالِدَيْنِ، قُلْتُ: ثُمَّ أَيٌّ؟ قَالَ: ثُمَّ الْجِهَادُ فِي سَبِيلِ اللهِ [عز وجل] .
قَالَ: حَدَّثَنِي بِهِنَّ، وَلَوِ اسْتَزَدْتُهُ لَزَادَنِي.
- Бизга Абул Валид сўзлаб берди: “Бизга Шўъба сўзлаб берди: У: “Валид ибн Айзор менга хабар берди”, деди. У: “Мен Абу Амр Шайбонийдан Абдуллоҳнинг ҳовлисига ишора қилиб: “Бизга бу ҳовлининг эгаси сўзлаб берди”, деганини эшитдим”, деди. У (Абдуллоҳ) бундай деди:
“Мен Набий соллаллоҳу алайҳи васалламдан: “Қайси амал Аллоҳ азза ва жалла учун суюклироқ?” деб сўрадим. У зот: “Вақтида ўқилган намоз”, дедилар. “Ундан кейин қайси?” дедим. “Ота-онага яхшилик қилиш”, дедилар. “Ундан кейин қайси?” дедим. “Аллоҳ йўлида ҳаракат қилиш”, дедилар. У зот менга шуларни айтдилар. Яна сўрасам, жавоб бераверар эдилар”.
٢ – عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ عَمْرُو رَضِيَ اللهُ عَنْهُ, قَالَ: رِضَى الرَّبِّ فِي رِضَا الْوَالِدِ، وَسَخَطُ الرَّبِّ فِي سَخَطِ الْوَالِدِ.
- Абдуллоҳ ибн Амрдан ривоят қилинади:
“Парвардигорнинг розилиги отанинг розилигига, Унинг ғазаби отанинг ғазабига боғлиқдир”.
٢ – بَابُ بِرِّ الأُمِّ
ОНАГА ЯХШИЛИК ҚИЛИШ ҲАҚИДАГИ БОБ
٣ – عَنْ بَهْزِ بْنِ حَكِيمٍ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ جَدِّهِ، قُلْتُ: يَا رَسُولَ اللهِ، مَنْ أَبَرُّ؟ قَالَ: أُمَّكَ، قُلْتُ: مَنْ أَبَرُّ؟ قَالَ: أُمَّكَ، قُلْتُ: مَنْ أَبَرُّ؟ قَالَ: أُمَّكَ، قُلْتُ: مَنْ أَبَرُّ؟ قَالَ: أَبَاكَ، ثُمَّ الأَقْرَبَ فَالأَقْرَبَ.
- Наҳз ибн Ҳаким отасидан, у бобосидан ривоят қилади:
“Мен: “Эй Аллоҳнинг Расули! Кимга яхшилик қилай?” дедим. У зот: “Онангга”, дедилар. Мен яна: “Кимга яхшилик қилай?” дедим. У зот: “Онангга”, дедилар. Мен яна: “Кимга яхшилик қилай?” дедим. У зот: “Онангга”, дедилар. Мен яна: “Кимга яхшилик қилай?” дедим. У зот: “Отангга, кейин ўзингга яқинроқ бўлган қариндош-ларга”, дедилар”.
٤ – عَنْ عَطَاءِ بْنِ يَسَارٍ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ, أَنَّهُ أَتَاهُ رَجُلٌ فَقَالَ: إِنِّي خَطَبْتُ امْرَأَةً، فَأَبَتْ أَنْ تَنْكِحَنِي، وَخَطَبَهَا غَيْرِي، فَأَحَبَّتْ أَنْ تَنْكِحَهُ، فَغِرْتُ عَلَيْهَا فَقَتَلْتُهَا، فَهَلْ لِي مِنْ تَوْبَةٍ؟ قَالَ: أُمُّكَ حَيَّةٌ؟ قَالَ: لاَ، قَالَ: تُبْ إِلَى اللهِ عَزَّ وَجَلَّ، وَتَقَرَّبْ إِلَيْهِ مَا اسْتَطَعْتَ، فَذَهَبْتُ فَسَأَلْتُ ابْنَ عَبَّاسٍ: لِمَ سَأَلْتَهُ عَنْ حَيَاةِ أُمِّهِ؟ فَقَالَ: إِنِّي لاَ أَعْلَمُ عَمَلاً أَقْرَبَ إِلَى اللهِ عَزَّ وَجَلَّ مِنْ بِرِّ الْوَالِدَةِ.
- Ато ибн Ясор Ибн Аббосдан ривоят қилади:
“Бир киши у(Ибн Аббос)нинг олдига келиб: “Мен бир аёлга совчи қўйгандим. У менга турмушга чиқишдан бош тортди. Аммо бошқа киши совчи қўйганда, унга турмушга чиқишга рози бўлди. Шунда рашк қилиб, у(аёл)ни ўлдириб қўйдим. Мен учун тавбага йўл борми?” деди. Ибн Аббос: “Онанг тирикми?” деди. У: “Йўқ”, деди. Ибн Аббос: “Аллоҳга тавба қилиб, имкониятинг етганича У Зотга қурбат (маънавий яқинлик) ҳосил қил!” деди. (Ато ибн Ясор айтади:) Мен Ибн Аббоснинг олдига бориб: “Онасининг тириклиги ҳақида сўрашинг боиси нима?” деб сўрадим. У: “Онага яхшилик қилишдан кўра Аллоҳ азза ва жаллага яқин қилувчироқ амални билмайман”, деди”.
