HADIS

Bir hadis sharhi Imom Buxoriyning shoh asari boʻlmish “Sahihul Buxoriy” toʻplamidagi hadislar hayotning barcha jabhalarini qamrab oladi. Oʻzi yaxshi koʻrgan narsani doʻstiga ham ravo koʻrish haqidagi rivoyatlar shular jumlasidandir. Ulamolar shunday hadisi shariflardan birini qanday sharhlagani va unda bayon etilgan haqiqiy moʻminga tegishli masalalarni koʻrib chiqsak. Anas roziyallohu anhudan rivoyat …

Qurʼoni karimda din ishlaridan ayrimlari ochiq-oydin bayon qilingan boʻlsa, ayrimlari Paygʻambar alayhissalomning hadislari orqali yoritib berilgan. Alloh taolo: “Sizga esa odamlarga nozil qilingan (maʼlumotlar)ni bayon (tafsir) qilib berishingiz uchun va tafakkur qilsinlar, deb bu zikrni (Qurʼonni) nozil qildik” (Nahl surasi, 44-oyat), deb taʼkidlagan. Demak, Qurʼoni karimni Alloh taolo iroda qilganidek tushunish uchun Paygʻambar alayhissalomning hadislariga murojaat qilish …

Bir hadis sharhi Islom odamlar hayoti goʻzal, jamiyat tinch-osoyishta boʻlishi uchun muayyan chegaralarni belgilagan. Bu cheklovlarni buzganlar atrofdagilarga salbiy taʼsir oʻtkazishi barobarida, oʻziga ham zulm qilgan boʻladi. Chegarani buzmaslikning eng yaxshi yoʻli esa unga yaqin yoʻlamaslikdir. Buning taʼrifini Paygʻambar alayhissalom chiroyli tarzda keltirganlar. عَنْ عَامِرٍ قَالَ: سَمِعْتُ النُّعْمَانَ بْنَ بَشِيرٍ …

Bir hadis sharhi Oʻzbek xalqi azaldan mehmondoʻstligi, shirinsoʻzligi va samimiyati bilan mashhur. Qaysi bir xonadonga kirmang, uy sohibi tanisa-tanimasa bir piyola choy taklif qiladi. Xalq orasida “Mehmon – otangdek ulugʻ” degan hikmatli soʻz ham bejiz aytilmagan. Buning zamirida ulkan maʼno yashiringan. Allomalarimizning hadis ilmiga doir asarlarini mutolaa qilganda mehmonni izzat-ikrom …

Bir hadis sharhi Rostgoʻylik eng ulugʻ xulq va qadri baland xislatlardan biridir. U dunyo-yu oxiratda saodat va najotga erishish vositalaridan hisoblanadi. Rostgoʻylikning ahamiyati, yuksak darajasi va taʼsirining kattaligi tufayli Alloh taolo bandalarni unga undadi va: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَكُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ﴾ “Ey imon keltirganlar! Allohdan qoʻrqingiz va sodiq kishilar …

AVVALGI DINLARDAGI GʻULUV Dinda chuqur ketish musulmonlar orasida turlicha boʻlganidek, avvalgi dinlarda ham turlicha boʻlgan va Qurʼoni karimda oʻtgan ummatlarni dinda chuqur ketib, amallarni bajarishda mubolagʻa qilishi taʼqiqlangani ochiq-oydin bayon qilingan. ﴿ قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لَا تَغْلُوا فِي دِينِكُمْ غَيْرَ الْحَقِّ وَلَا تَتَّبِعُوا أَهْوَاءَ قَوْمٍ قَدْ ضَلُّوا مِنْ قَبْلُ وَأَضَلُّوا …

Bir hadis sharhi Nabiy sollallohu alayhi vasallam ozga qanoat qiladigan eng zohid zot boʻlganlar. Alloh bergan barcha mol-mulklarini Allohning yoʻlida faqir va muhtojlarga ehson qilib yuborardilar.  عَنْ أَنَسٍ رضى الله عنه قَالَ وَلَقَدْ رَهَنَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم دِرْعَهُ بِشَعِيرٍ، وَمَشَيْتُ إِلَى النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم بِخُبْزِ شَعِيرٍ …

Bir hadis sharhi Islom dinida qilinayotgan har bir amal Alloh taoloning roziligi uchun boʻlishi kerak. Boshqalar koʻrishi uchun qilingan amal riyo hisoblanadi va unda hech qanday savob boʻlmaydi. Baʼzilar ehson qilsa, ibodat qilsa, ilm oʻrgansa, odamlar saxiy, ibodatgoʻy, olim ekan deb aytishini niyat qiladi, xolos. Bu esa mutlaqo notoʻgʻridir. Alloh …

Bir hadis sharhi Islom shariati doimo din, jon, mol-mulk, nomus va aqlni himoya qilib kelgan. Bularning birortasini buzgan kimsaga dunyoda ham, oxiratda ham jazo borligi taʼkidlanadi. Jumladan, odamlarni haqorat qilish, shaʼnini yerga urish, soʻkish va yomon soʻzlar bilan ayblashdek har qanday yomonlikni qoralaydi. عَنْ أَبِى ذَرٍّ رضى الله عنه أَنَّهُ …

Bir hadis sharhi Islom barcha amallarda oʻrtacha boʻlishni targʻib qiladi. Kishi biror bir ibodatni ado etish asnosida unga chuqur ketib qolsa, oʻzini ham boshqani ham adashtirib yuborishi mumkin. Shu sababli barcha amr va qaytarishlarda insonning holatiga ham qaraladi. Xususan, bemorga bir qancha yengilliklar beriladi. Haq taolo bunday deydi: “Alloh hech bir …